تفسير الميزان در آينه بلاغت با نگاهي به سوره هاي «نسا » و «مايده»

The Rhetoric in Al- Mizan commentary with a Focus on Surahs nA"-Nisa” and “Al-Maeda"

نوع و جايگاه مفردات و جملات قرآن داراي اهميت است و هر كدام مطلبي را به مخاطب القا مي كند كه تبيين آن بر عهده مفسّر است. مقاله حاضر به يكي از مراحل فرايند تفسير پرداخته است كه با استفاده از علوم گوناگون در ذهن مفسّر شكل مي گيرد و حلقه مفقوده اي را كه بين مباحث نظري بلاغت و تفسير است، با تفحص از ميان استفاده هاي تفسيري علّامه طباطبايي از علوم گوناگون، كشف كرده و ارايه داده است. نكاتي را كه ايشان با مهارت از علم بلاغت استخراج نموده، اصطياد شده است تا در كنار تبيينِ روش ايشان در استفاده از اين علم، شواهد قرآني متعددي براي اعجاز بياني قرآن به شمار آيد. با توجه به اينكه منشا بسياري از انحرافات مكتب هاي فكري بي دقتي در ادبيات بوده است، اهميت جايگاه بلاغت در تفسير تبيين مي گردد. مرحوم علّامه در بسياري جاها، با استفاده از همين علم، جواب شبهات غامضي را داده است؛ مانند اثبات عصمت براي پيامبر با استفاده از صنعت «اطلاق».

Since the words and sentences in the Qurʹan convey special meanings to the readers which should be explained only by an interpreter, the kind and position of the Quranic words is a matter of great importance. The present paper studies one of the stages of the process of interpretation in which the interpreterʹs mind is formed through different sciences, and this way, it provides and presents the missing link between theoretical discussions on rhetoric and interpretation through Allamah’s use of the other sciences in writing Al-Mizan commentary. The points that Allamah Tabatabaii dexterously extracted from the science of rhetoric are presented so that, besides explaining his method in using this science, it counts as one of the numerous Quranic evidence for the Qurans rhetorical miracle. Since lack of attention to the literary aspects is the root of many deviations in different schools of thought, the importance of rhetoric in interpretation is made clear. Through the rhetoric, the late Allamah Tabatabaii, cleared up some severe doubts like proving the innocence of prophets using the overgeneralization technique.