چيستي محكم و متشابه از نگاه علّامه طباطبايي

The Nature of Ambiguous and Unambiguous in Allamah Tabatabaii’s View

چيستي محكم و متشابه، پرسشي است همزاد قرآن كريم كه قرآن‏پژوهان از ديرزمان در پي يافتن پاسخي مناسب براي آن بوده‏اند. در اين ميان، علّامه طباطبايي از جمله كساني است كه به شايستگي از عهده اين مهم برآمده است. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي، به نقل و نقد ديدگاه مرحوم علّامه مي‏پردازد و هدف آن، بررسي آرا و نظريات علّامه در عرصه احكام و تشابه و تحليل آن است. مرحوم علّامه معتقد است: متشابه به معني چند مدلولي مشتبهِ با يكديگر كه مراد واقعي در آن نهان است وجود دارد. علّامه با تاسيس اصل مخلوط شدن نزولات غيبي و آسماني بعد از فرود به زمين با ناخالصي‏ها، وجود تشابه در قرآن را امري طبيعي مي‏داند و تعيين مراد واقعي در متشابه را بر عهده آيات محكم كه متقن و مستحكم است و ويژگي ام‏الكتابي دارد مي‏گذارد. به باور علّامه، اين ديدگاه برخاسته از تدبر در قرآن و برگرفته از مكتب تفسيري اهل‏بيت عليهم‏السلام است.

The question of nature of ambiguous and unambiguous is twin with the Glorious Quran and researchers of the Quran have long searched for its proper answer. In the meantime, Allamah Tabatabaii is one of the scholars who have admirably answered the question. Using a descriptive analytical method, the present paper recounts and criticizes late Allamah Tabatabaii’s view with the aim of reviewing his views and theories about injunctions, ambiguity and its analysis. Allamah believes that ambiguity means several ambiguous significations in which real intention is hidden. Having established the principle of mixture of hidden and heavenly descends with impurities after descending on the earth, Allamah thinks that the existence of ambiguity in the Quran is natural and unambiguous verses which are well-grounded, solid and as Mother of the Book should determine the real intention of ambiguous verses. He believes that this view is resulted from deliberation on the Quran and interpretive school of Holy Prophet’s Household (peace be upon them).