ارايه چارچوبي براي معماري نظام نوآوري فناوري اطلاعات با تاكيد بر اشاعه فناوري

Designing a Framework for Architecting the IT Innovation System with Emphasis on IT Diffusion

شواهد تجربي نشاندهنده نقش موثر فناوري اطلاعات (فاوا) در توسعه اقتصادي كشورهاي پيشرفته است. لذا، كشورهاي در حال توسعه نيز براي جهش اقتصادي مبتنيبر فناوري اطلاعات، بايد تحليل درستي از راهكارهاي بهرهگيري از تحولات فناورانه در راستاي رشد اقتصادي خويش داشته باشند. رويكرد نظام نوآوري، يكي از تيوريهاي شايع در تحليل توسعه نوآوريهاي فناورانه محسوب ميشود. گرچه، اين رويكرد هنوز انسجام مفهومي كامل نداشته و همچنين از غناي متدلوژيك و ابزارهاي تحليلي گسترده برخوردار نيست. در اين مقاله، با عاريه گرفتن مفهوم معماري از حوزه دانش معماري سازماني فناوري اطلاعات، به معرفي مفهوم بديع معماري نظام نوآوري فناوري اطلاعات و ارايه چارچوبي براي تعريف دقيق اين مفهوم پرداختهايم. چارچوب ارايه شده با الهام از چارچوب معروف زكمن و با استفاده از مفاهيم مطرح در تيوري نظامهاي نوآوري طراحي شده است. همچنين در قالب چارچوب مزبور، با استفاده از مطالعه پيمايشي مدل نهادي (فهرست نهادها) اشاعه فاوا در ايران تحليل شده است. روششناسي استفاده شده در اين پژوهش، روش تحقيق تركيبي است. درمجموع 42 نهاد در سه سطح نهادهاي عيني (فيزيكي)، مقرراتي و هنجاري مورد بررسي قرار گرفتهاند. در مورد وضعيت فعلي نهادهاي موثر در اشاعه فاوا در ايران نيز، نتايج پژوهش نشان ميدهد كه در هر گروه نهادي در كشور مواجه با كاستيهاي نهادي در اشاعه فاوا هستيم. البته اين استنتاج در سطح مصاديق، براي تمام مصاديق نهادي صادق نميباشد. نهايتاً، با ذكر الزامات سياستي استفاده از چارچوب طراحي شده ميتوان آن را در تحليل ساير فناوريها و حتي كليت نظام نوآوري كشور نيز بهكار برد.

The empirical evidence shows that the Information Technology (IT) has a critical role in the economic growth of developed countries. Thus, the developing countries interested in economic development should be aware of the ways of employing technological innovations for achieving this goal. Innovation System approach is a pervasive method to analyze the technological innovations. However, this approach has not yet reached to the thoroughly conceptual integrity. In this paper, using the concept from Enterprise Architecture (EA) discipline as well as Innovation System theory, we have introduced a new concept called IT Innovation System Architecture and an accompanied framework. This framework is derived from Zachman framework in the EA field. Also, an institutional analysis of IT diffusion in Iran has been done. The research method employed in this paper is a survey on 42 institutional entities. Results represent very institutional shortcomings in IT diffusion in Iran. Finally, as a policy implications, it has been proposed that this framework could be used for analysis of other technologies in the national level and even national innovation system as a whole.