تعيين روايي و پايايي ابزار ارزيابي كاربردپذيري يك نرم افزار تحت وب

The validity and reliability of an usability assessment tool for a web-based software

مقدمه: شاخص كاربردپذيري، عملكرد يك محصول را در زمينه رضايت كاربر و افزايش بهره‌وري مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. اصول كاربردپذيري عبارتند از؛ اثربخشي، كارآيي، ايمني، امكانات، آموزش‌پذيري، يادآوردپذيري. هدف اصلي اين مطالعه طراحي ابزاري جهـت بـرآورد ميزان كاربردپذيري نرم افزارهاي تحت وب در زمينه اتوماسيون فرايندهاي پژوهشي تعيين شده است. مواد و روش كار: پس از استخراج پرسشنامه اوليه از منابع استاندارد ارزيابي كاربردپذيري، جهت بررسـي شاخص هاي روايــي، ســازگاري درونــي و تكرارپذيري، به ترتيب از تكنيك هاي تعيين روايـي محتوايي، ضريب آلفاي كرونباخ و روش بازآزمايي استفاده شـده است. اهم مراحل انجام كار عبارتند از: تعيين دامنه و ابعاد محتوايي پرسش ها، تهيـه پيش نويس پرسشنامه، تعيين اعضاي پانل تخصصي، روش انجام، نحوه ثبت و تحليل داده هاي پرسشنامه، تعيــين معيارهــاي پــذيرش پرسش ها، تعيين شاخص روايي محتوايي، پايايي پرسشنامه، تكرارپذيري پرسشنامه. يافته ها: ابزار نهايي بصورت پرسشنامه اي 50 سيوالي طراحي شد. همچنين شـاخص روايـي محتـوايي CVI در نهايت براي پرسشنامه مقدار 0.763بدست آمد. نتايج آناليز پاسخ هاي پرسشنامه نهايي نشان داد كه پايين ترين ضريب پايايي مربوط به بخش مديريت خطاها با مقدار آلفاي كرونباخ برابر 0.742 مي-باشد. در نهايت نيز ميزان شاخص تكرارپذيري پرسشنامه نهايي، با استفاده از روش بازآزمايي، مقدار 0.993 (P < 0.001) بدست آمد. نتيجه گيري: پس از طراحي پرسشنامه نهايي با شرايط احراز روايي، پايايي و تكرارپذيري مناسب، مي توان با اطمينان بالا گفت كه اين ابزار در صورت اعمال بر روي نرم افزارهاي مربوطه، نتايج مناسبي را در جهت ارتقاي كيفيت و كارايي نرم افزار و محيط كاربري آن، به دنبال خواهد داشت.

Introduction: Index of usability evaluates performance, user satisfaction and increased productivity in a product. Principles of usability are effectiveness, efficiency, safety, utility, learnability, Memorability. This Study Aims to Develop a Tool to Estimate and Evaluate the Usability of Web Applications in the field of Automation Research has been determined. Material and Methods: After extracting, an initial questionnaire to assess the usability of the standard resource for indices of validity, internal consistency and reproducibility, respectively technique for determining the content validity, test-retest method and cronbachʹs alpha coefficient were used. The most important steps were as follow: (1) determine the scope and dimensions of the questions (2) preparing draft questionnaire (3) appoint the members of the expert panel (4) methods, how data analysis (5) determine the acceptance criteria of the questions (6) determine the content validity index (7) determine reliability of the questionnaire (8) determine reproducibility of the questionnaire. Results: A 50-Item questionnaire was designed as the ultimate tool. The content validity index value of 0.763 was obtained ultimately for the questionnaire. Analysis of the questionnaire responses revealed that the lower backend errors related to the reliability coefficient alpha value was equal to 0.742. Finally, the degree of reproducibility of the questionnaire, using test-retest method, was equal to value of 0.993 (p < 0.001). Conclusion: After the final questionnaire design, with good reliability and validity, it is noticeable that the designed tool is applicable on relevant softwares and may improve the quality and efficiency of the software and user interface.