واكاوي جايگاه وصيت در شناخت امام

نقد وتحليل دور الوصيه في معرفه الامام

در طول تاريخ، مدعيان بسياري از گوشه و كنار سربرآورده و با دعوي امامت، جمعي را فريفته‌اند و به خود مشغول كرده‌اند. از اين‌رو امامان برحق، همواره مي‌كوشيدند با ارايه معيارهاي لازم، مومنان را از دام مدعيان شياد برهانند. از جمله معيارهاي ارايه شده از سوي پيشوايان معصوم در اين‌باره، نشانه‌هاي امام است؛ نشانه‌هايي كه به كمك آن مي‌توان امامان راستين را از مدعيان دروغ‌زن شناسايي كرد. «وصيت» از جمله نشانه‌هايي است كه در روايات متعدد از آن سخن گفته شده است؛ يعني هر كس وصيّ امام پيشين باشد، او امام است؛ البته مشروط به آن‌كه وصيت مورد نظر آشكار باشد، به اندازه‌اي كه وقتي از مردم كوچه و بازار سوال شود: امام به كه وصيت كرد؟ مردم بگويند: به فلاني. همچنين وصيت نمي‌تواند به يك عنوان كلي و مبهم تعلق گيرد، بلكه بايد امام را بعينه مشخص كند و مصداق آن را به طور دقيق تعيين نمايد. به همين دليل، گزارش‌هاي متعددي در اين‌باره وجود دارد كه پيشوايان معصوم به هنگام وصيت به امام پس از خود، عده‌اي را بر اين كار شاهد مي‌گرفتند و البته علني بودن وصيت در شرايط تقيه به شناسايي امام نمي‌انجاميد؛ چرا كه تنها كساني از وصايت به امامت پي مي‌بردند كه از پيش مي‌دانستند وصيت نشانه امامت است. در برخي از روايات در كنار مطلب يادشده تاكيد شده است كه از ديگر نشانه‌هاي امام، به همراه داشتن وصيت پيامبر گرامي اسلام? است. وصيت مورد نظر اين دسته از روايات، وصيت مكتوب رسول خداست كه از امام سابق به امام لاحق سپرده مي‌شده و اكنون در اختيار آخرين ذخيره الهي _ امام مهدي? _ است.