طراحي و روان سنجي ابزار مراقبت‎هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي

Development and psychometric assessment of an oral health instrument based on Health Belief Model in pregnant women

چكيده زمينه و هدف: با توجه به عدم وجود پرسش‎نامه استاندارد در زمينه مراقبت‎هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار بر اساس الگوهاي رفتاري، پژوهش حاضر با هدف طراحي و روان سنجي ابزار مراقبت‎هاي بهداشت دهان و دندان در مادران باردار شهر اراك بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي صورت پذيرفته است. مواد و روش‎ها: در اين مطالعه مقطعي كه بر روي 340 نفر از مادران باردار شهر اراك صورت پذيرفت، پس از بررسي متون، ابزار لازم طراحي، و روايي و پايايي آن بر اساس كسب نظر پانل خبرگان، محاسبه نسبت روايي محتوي، شاخص روايي محتوي، روايي صوري، تحليل عامل اكتشافي و نيز تعيين اعتماد ابزار با سه روش آزمون-آزمون مجدد، همساني دروني و ضريب توافقي انجام گرفت. كليه تحليل ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. يافته‎ها: روايي 61 آيتم با محاسبه شاخص امتياز تاثير آيتم بالاتر از 5/1، شاخص نسبت روايي محتواي بالاتر از 79/0 ارزيابي و بر اساس تحليل عامل اكتشافي در 7 عامل دسته‎بندي شدند. پايايي كلي ابزار تحقيق با محاسبه آلفا كرونباخ برابر 84/0 تاييد شد. پايايي پرسش‎نامه آگاهي 88/0، حساسيت درك شده 73/0، شدت درك شده 70/0، منافع درك شده 75/0، موانع درك شده 71/0، راهنماهاي عمل 72/0، خودكارآمدي 76/0 و چك ليست عملكرد با ضريب كاپاي بالا تعيين گرديد. نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه شواهد مناسبي در خصوص استحكام ساختار عاملي و پايايي ابزار سنجش سازه‎هاي مدل اعتقاد بهداشتي در مورد رعايت رفتارهاي بهداشت دهان و دندان در گروه آسيب پذير مادران باردار، بر اساس انجام فرايند روان سنجي مورد مطالعه را فراهم نمود. واژگان كليدي: مدل اعتقاد بهداشتي، بهداشت دهان، بارداري، روان سنجي

Abstract Background: Considering the lack of a standardized and validated questionnaire on oral health care for pregnant women based on a specific behavioral pattern, the aim of this study was development and psychometric assessment of an oral health instrument based on Health Belief Model in pregnant women. Materials and Methods: This cross-sectional study was carried out on 340 pregnant women in Arak city. After reviewing the related literature, the instrument was designed and its content validity ratio, content validity index, face validity, and exploratory factor analysis were measured. For measuring the reliability of the scales, three methods, including test-retest, internal consistency, and agreement, were used. Data analysis was done using SPSS software. Results: The reliability of the 61 items was evaluated with impact score of 1.5 and the content validity index of 0.79 and based on exploratory factor analysis were classified into seven categories. The overall reliability measured through Cronbach alpha was 0.84. The reliability of the questionnaire was 0.88, perceived susceptibility was 0.73, severity was 0.70, perceived benefits was 0.75, perceived barriers was 0.71, the cues to action was 0.72, and self-efficacy was 0.76. Kappa coefficients were determined with a high performance for checklists. Conclusion: This study provided good evidence of the strength factor structure and reliability of Health Belief Model structures about oral health behaviors in the vulnerable group of pregnant women, according to the study of psychometrics process. Keywords: Health Belief Model, Oral health, Pregnancy, Psychometric