عوارض دارويي درمان سل و عوامل موثر بر آن

Tuberculosis Treatment Side Effects and Effective Factors on It

مقدمه: سل يك بيماري نوپديد و بازپديد عفوني است و امروزه درمان هاي استانداردي در سراسر جهان براي كنترل آن به كار برده مي شود. در صورت عدم تشخيص به موقع عوارض ناشي از داروهاي درمان ضد سل، اين عوارض مي تواند پر هزينه و بسيار خطرناك باشد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف بررسي عوارض دارويي درمان سل و عوامل تعيين كننده آن اجرا گرديده است. مواد و روش ها: در اين مطالعه مقطعي توصيفي-تحليلي، پرونده هاي كليه بيماراني كه از ابتداي فروردين 1384 تا پايان شهريور 1391 در استان خوزستان مبتلا به سل تشخيص داده شده بودند مورد بررسي قرار گرفته اند. ابزار گردآوري داده ها شامل يك چك ليست بود كه به وسيله آن متغيرهاي دموگرافيك و ساير داده هاي مورد نياز ثبت گرديد. داده هاي به دست آمده از طريق نرم افزار SPSS vol.16 و با به كار بردن آزمون هاي آماري كاي دو، تي مستقل و كروسكال واليس مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. يافته هاي پژوهش: به طور كلي 6363 بيمار مبتلا به سل با ميانگين سني 18±3/39 سال شناسايي و مورد مطالعه قرار گرفتند. در بين كل بيماران 106 بيمار(66/1 درصد) در طول دوره درمان دچار عوارض مرتبط با درمان سل شدند كه از اين ميان شايع ترين عارضه هپاتيت با 52 مورد(05/49 درصد) بود. بروز عوارض دارويي با جنسيت، نوع بيماري، آلودگي بهHIV و نتيجه راديوگرافي قفسه سينه داراي رابطه معني دار بود.(P < 0.05) بحث و نتيجه گيري: بروز بالاي عوارض دارويي درمان سل در افراد با سن بالاتر از 65 سال و كمتر از 4 سال و افراد مبتلا به عفونت HIV باعث اختلال در كنترل بيماري سل مي شود. آموزش و انجام اقدامات حفاظتي و بررسي دوره اي اين افراد از لحاظ بروز عوارض دارويي توصيه مي شود.

Introduction: Tuberculosis is an emerging and reemerging disease and standard tre-atments are used to control this disease all around the world these days. If TB trea-tment side effects are not early diagnosed, these side effects can be costly and very dangerous. The aim of this study was the assessment of TB treatment side effects and its determining factors. Materials & Methods: This study is desc-riptive-analytical and cross-sectional. Do-cuments of all patients diagnosed with TB were used from the beginning of April 2005 to the end of the September 2012 in Kh-uzestan province. The instruments for data collection included a checklist and demo-graphic variables for collecting the required data. The collected data was analyzed thr-ough SPSS-16 software by Chi-square, Ind-ependent t and Kruskal-Wallis tests. Findings: The overall 6363 TB patients with the mean age of 18±39.3 years were identified and studied. Side effects in 106 (1.66%) patients were associated with TB treatment during the treatment period. The most common complication was Hepatitis in 52 cases (49.05%). Side effects incidence had a significant relationship with gender, kind of disease, HIV infection, and result of chest radiography (P?0.05). Discussion &Conclusion: High incidence of complications in TB treatment among patients with over 65 years age and less than 4 years age and HIV infection cause disorder in TB controlling. Thus, training and protective measures and periodical as-sessment is recommended. Keywords: Determinants, side effects, Tub-erculosis, Tuberculosis treatment