عوامل موثر بر نوسانات فيتوپلانكتونهاي خليج فارس ( سواحل استان بوشهر) طي زمستان و بهار 1392-1391

Factors affecting phytoplankton fluctuations in the Persian Gulf )Bushehr coastal waters) during winter and spring 2012 - 2013

وضعيت فيتوپلانكتون‌ها در آبهاي ساحلي استان بوشهر از آذر 1391 تا خرداد 1392، ماهانه در پنج ايستگاه خليج نايبند، عسلويه، دير، كبگان و بوشهر مورد بررسي قرار گرفت. انتخاب ايستگاهها بر اساس سوابق موجود در زمان بروز شكوفايي جلبكي مضر سال 1387 در خليج فارس بر اثر گونه Cochlodinium polykrikoides بوده است. در اين تحقيق، 45 جنس فيتوپلانكتون از چهار رده شناسايي شدند. اين تعداد شامل 53 گونه از رده باسيلاريوفيسه، 32 گونه از رده دينوفيسه، 1 جنس از رده سيانوفيسه و 1 جنس از رده يوگلنوفيسه بودند. از كل فيتوپلانكتون هاي موجود، به ترتيب رده باسيلاريوفيسه با 5/89 درصد، دينوفيسه با 03/9 درصد، سيانوفيسه با 25/1 درصد و يوگلنوفيسه با 22/0 درصد در آبهاي منطقه وجود داشتند. بيشترين فراواني فيتوپلانكتون‌ها طي ماه آذر در ايستگاه‌هاي نايبند و بوشهر ديده شد. علاوه بر آزمونهاي آماري، شاخص‌هاي زيستي شانون (Shanon –Winner) و غالبيت بررسي گرديد. نتيجه شاخص شانون، كمترين مقدار تنوع در ايستگاه بوشهر(90/1)، نسبت به ساير ايستگاه‌‌ها بود. اما در ايستگاه دير بر عكس شرايط به نحوي براي افزايش تنوع (90/2)، براي دينوفيسه‌ها، مناسب بوده است. شواهد نشان مي‌دهد كه آلودگي ساحلي در دير، بر اثر مواد مغذي ورودي از خشكي، در افزايش شاخص شانون مي‌تواند موثر باشد. تحليل خوشه‌اي، بجز ايستگاه‌ دير، 80 تا 90 درصد مشابهت را براي ساير ايستگاه‌ها نشان ‌داد. در مجموع تنوع فيتوپلانكتون‌ها در آبهاي استان بوشهر كم ارزيابي ‌شد. در اين دوره مطالعاتي به نظر مي‌رسد اعتدال نسبي دما به غالبيت دياتومه‌ها كمك كرده است؛ اما تاثير حجم بالاي ريزگردها (افزايش روزهاي غبارآلود در هر سال) و معرفي و انباشت آن در آبهاي خليج فارس، در كنار ساير آلاينده‌ها، بر اجتماعات فيتوپلانكتوني غير قابل انكار و چشم پوشي است. اين عوامل در هر مكاني از خليج فارس بر حسب نوع، ميزان، كيفيت و زمان معرفي، مي‌توانند منجر به تغيير در تنوع، تراكم و توالي فيتوپلانكتون‌ها گردند.

In this study, surface water samples were collected monthly from five stations inclduing Nayband Bay, Assaloye, Dayer, Kabgan and Bushehr from December 2012 to June 2013. Sampling stations were chosen according to data being collected during algal bloom caused by Cochlodinium polykrikoides in 2008. A total of 45 genera of phytoplankton belongs to four classes were totally identified accounting for 53 species of Bacilariophyceae, 32 species of Dinophyceae, one genus of Euglenophyceae, and one genus of Cyanophyceae. Bacilariophyceae with 89.5% was the most abundant family followed by Dinophyceae with 9.03%, Cyanophyceae with 1.25 % and Euglenophyceae with 0.22 %, respectively. The highest phytoplankton abundance was observed in Bushehr and Nayband Bay stations. In addition to statistical tests, Shannon (Shanon-Winner) and dominance indices were investigated. The lowest variability for Shannon index (1.90) was recorded in Bushehr Station in comparison with other stations. The highest Shanon index was in Dayer station (2.90) with the increase of diversity in Dinophyceae. Evidence of coastal pollution in Dayer along with nutrient inputs from land might be effective in increasing the Shannon index. At 80-90% simmilarity, the results of Cluster analysis separated Dayer station from other stations. It seems that a part of uniformity in phytoplankton abundance is affected by the mild conditions of ambient temperature. The total diversity of phytoplankton in the study area was low. The relative moderation of temperature seems to have contributed to the dominance of diatoms. Yet, the increased volume dust (as emerged by the increased dusty days per year) and the introduction of its accumulation in the Persian Gulf waters, along with other pollutants on phytoplankton communities might be underlaying factors for the dominace of diatoms in the study area.