تحليل گفتمان سياسي رمان «تنگسير» صادق چوبك

Political discourse analysis of Sadiq chubak’s Tangseer novel

پژوهش حاضر با استفاده از نظريات متفكراني هم‌چون وسنو، كالينز، باختين، معدل و با كمك روش سه‌سطحي فركلاف، به تحليل گفتمان سياسي تنگسير صادق چوبك پرداخته است. پرسش تحقيق حاضر، آن است كه چگونه مي‌توان اين اثر را در نظم گفتمان سياسي، به‌مثابه گفتمان، تلقي نمود و محتواي اين گفتمان، چه‌گونه، شكل‌گرفته است؟ در اين راستا، پس از تحليل سطوح توصيفي و تفسيري گفتمان سياسي آن، با تاكيد بر فرضيه‌هاي پنج‌گانه، به مطالعه‌ي عوامل تاثيرگذار بر محتواي گفتمان مذكور پرداخته شده است. مهم‌ترين يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه براساس افق اجتماعي سال‌هاي نخستين دهه‌ي چهل، مبارزه به گفتمان حاكم، در دستور كار نويسنده قرار داشته است. اين اثر ادبي، نه‌تنها در تقابل گفت‌وگويي با گفتمان حاكم، بلكه در گفت‌وگو با ساير گفتمان‌هاي موجود آن زمانه، شكل گرفته است. جهان ايد‌يولوژيكي حاكم بر آن دوران و منافع گروه‌ها و گفتمان‌هاي رقيب، به محتواي تنگسير، جهت‌گيري خاصي داده است و به همين دليل، كم‌ترين اثر را از سرمايه‌ي فرهنگي چوبك پذيرفته است، و برخلاف اغلب آثار وي، اثري متعهدانه و كاملا سياسي، قلمداد مي‌شود.

This study uses the theories of thinkers such as Wuthnow, Collins, Bakhtin, and Moadel, and three level method of Fairclugh, has analyzed political discourse of Tangseer written by Sadiq chubak. The question of present study is that how Tangseer can be considered in the order of political discourse, as a discourse?, and how has formed the content of this discourse? In this regard, after analysis of description, and interpretation levels of Tangseer’s political discourse and with emphasis on five hypotheses, affecting factors on its content has been studied. The most important findings of this study suggest that according to horizon of 1960’s first years , struggle with dominant discourse, has been on the agenda of the author. This literary work, is not only in dialogical opposition of dominant discourse, but also has formed in dialogue with the other discourses in that time. dominant ideological world at that time, and interests of groups & competing discourses, has made content of Tangseer as special. therefore, it has been effected at least of chubak’ cultural capital, and Unlike most of his works, it is a commitment and political work.