تدوين سيستم نمره دهي جهت انتخاب موارد نيازمند گرافي قفسه سينه بعد از كاتتريزاسيون وريد مركزي

Designing a scoring system for selecting cases requiring chest radiography after central venous catheterization

چكيده زمينه و هدف: كانولاسيون وريد مركزي مداخله‎اي رايج با انواع گوناگوني از عوارض جانبي مانند نوموتوراكس مي‎باشد. اخيرا قانون انجام روتين گرافي قفسه سينه بعد از كانولاسيون دچار چالش شده است. هدف از مطالعه حاضر تدوين سيستم نمره دهي براي انتخاب بيماران نيازمند گرافي پس از كانولاسيون وريد مركزي مي‎باشد. مواد و روش‎ها: در اين مطالعه مقطعي 210 بيمار نيازمند كانولاسيون وريد مركزي وارد مطالعه شده و از نظر وجود عوامل خطرزاي نوموتوراكس شامل شاخص توده بدن بالاي30، سابقه بيماري آمفيزماتو يا جراحي گردن و قفسه سينه، سابقه كاتتريزاسيون، تعداد دفعات سوزن زدن و موقعيت نامناسب طي كانولاسيون و درمان با ونتيلاتور ارزيابي شدند. در نهايت گرافي قفسه سينه قبل و بعداز كانولاسيون و علايم باليني بيماران مقايسه و حساسيت و ويژگي سيستم نمره دهي تعيين شد. يافته‎ها: ميزان بروز نوموتوراكس 24/5 درصد بود. تعداد دفعات سوزن زدن، موقعيت بيمار و سابقه كاتتريزاسيون ارتباط معني‎داري با بروز نوموتوراكس داشت(001/0 > p). ميزان نوموتوراكس در بيماران با نمره بالاي 4 حدود 80 درصد بود كه به طور معني‎داري بيش از گروه با نمره كمتر از 4 بود(2/174:OR، 001/0 > p). حساسيت و ويژگي سيستم نمره دهي مورد استفاده در نمره بالاي 2 به ترتيب 8/81 درصد و 9/87 درصد به دست آمد. نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه در بيماران با نمره كمتر از 2 احتمال بروز نوموتوراكس ناچيز بوده و انجام روتين گرافي قفسه سينه پس از كاتتريزاسيون لازم نيست ولي در موارد با نمره بيشتر از 4 شانس بروز نوموتوراكس زياد بوده و انجام گرافي در فواصل زماني نزديك و حتي بيش از يك بار لازم به نظر مي‎رسد. واژگان كليدي: كاتتريزاسيون وريد مركزي، گرافي قفسه سينه، نوموتوراكس، سيستم نمره دهي

Abstract Background: Central venous catheterization (CVC) is a common procedure associated with various side effects such as pneumothorax. Recently, the routine post-catheterization chest X-ray has been challenged. The aim of the present study was to design a scoring system for selecting patients requiring radiography after CVC procedure. Materials and Methods: In this cross-sectional study, 210 patients requiring CVC were enrolled in the study and pneumothorax potential risk factors, including body mass index > 30, history of neck or chest surgery, emphysematous disease, history of catheterization, number of punctures, inappropriate position during CVC, and treatment with ventilator were recorded. Finally, chest radiography and clinical signs before and after CVC were compared and scoring system sensitivity and specificity were determined. Results: Incidence of pneumothorax was 5.24%. The number of punctures and patientʹs position and history of catheterization showed significant associations with pneumothorax development (p < 0.001). Pneumothorax incidence in patients with score > 4 was 80% which was significantly higher than patients with score < 4 (OR: 174.2, p < 0.001). Sensitivity and specificity of using the scoring system at cut-off score > 2 were 81.8% and 87.9%, respectively. Conclusion: The results of this study showed that pneumothorax development risk is very low in patients with score < 2 and there is no need for post CVC routine chest X-ray. However, in patients with score > 4, pneumothorax development risk is high and it seems that chest radiography with close intervals even more than one time is necessary. Further studies are recommended to validate the proposed scoring system. Keywords: Central venous catheterization, chest X-ray, pneumothorax, scoring system