ارزيابي برخي روش‌هاي زمين آمار در پهنه‌بندي شدت خشكسالي؛ مطالعه موردي مناطق شمالغرب و مركزي ايران

Evaluation of geo statistical techniques in drought intensity zoning (Case Study: Northwest and Central regions of Iran)

خشكسالي پديده‌اي طبيعي مي‌باشد كه به‌صورت دوره‌اي، در هر منطقه و با هر شرايط اقليمي، اتفاق مي‌افتد و بخش‌هاي مختلف زندگي بشر را دستخوش تاثيرات منفي فراواني مي‌سازد. تاكنون تعاريف بسيار زيادي از خشكسالي شده است. عدم وجود يك تعريف جامع از خشكسالي و متفاوت بودن معني آن، از ديدگاه‌هاي مختلف، مانع از درك مفهوم خشكسالي شده است. بدين منظور از شاخص هاي خشكسالي براي بيان كمي اين پديده استفاده مي گردد. در اين تحقيق تعداد وقوع و گستره خشكسالي مورد بررسي قرار گرفته است. براي تعيين وقوع خشكسالي و ميزان اثر آن بر نواحي مختلف منطقه مورد مطالعه، شاخص‌هاي PNPI، MPNPI، DI و RAI در نقاط مختلف منطقه محاسبه شده و پهنه بندي خشكسالي با استفاده از نرم‌افزار ARC GIS انجام گرفته است. براي رسيدن به اين هدف، آمار مربوط به 32 ايستگاه باران سنجي و سينوپتيكي كه از پراكنش مناسبي در منطقه برخور دارند، در يك دوره 30 ساله (از سال 1981 تا سال 2010) جمع آوري گرديد. توزيع مكاني شاخص‌هاي خشكسالي با استفاده از روش هاي زمين آماري كريجينگ معمولي (OK) و زير مدل‌هاي كروي، نمايي، خطي و گوسي و روش عكس فاصله (IDW) با توان 1 تا 5 محاسبه شد و پهنه بندي خشكسالي انجام گرفت. سپس روش هاي زمين‌آماري مختلف با استفاده از معيارهاي RMSE و MAE ارزيابي و باهم مقايسه گرديد. نتايج نشان مي دهد كه روش كريجينگ معمولي (OK) مدل گوسي مناسب‌تر از روش عكس فاصله (IDW) بوده و از دقت بالاتري بر خوردار است. لذا پيشنهاد مي‌شود كه براي تهيه نقشه خشكسالي منطقه از اين روش بهره گرفته شود.

Drought is a natural phenomenon that periodically, every region and every climate, occurs in different sectors of human life can be affected by many negative effects. So far, the drought has many definitions. The lack of a comprehensive definition of drought and the different means, from a different perspective, the drought has hampered. For this purpose the quantitative expression of drought This phenomenon is used. This research proposes four characteristics of drought intensity, duration, and extent of occurrence of drought has been studied. To determine the extent of drought and its effects on different parts of the study area, indicators PNPI, MPNPI, DI and RAI in different parts of the draft Zoning calculated using ARC GIS software have been conducted. To achieve this goal, the statistics for 32 meteorological stations and synoptic polls that are doing good distribution in the region, 30-year period (from 1981 to 2010) were collected. Spatial distribution of drought indices using ground ordinary kriging (OK) and the spherical model, exponential, linear and Gaussian and inverse distance method (IDW) Batvan 1 to 5 were calculated, and the area classified drought done were. Then the method ground by using various criteria to evaluate and compare the RMSE and MAE. The results show that the ordinary kriging (OK) Gaussian model is more appropriate than the inverse distance method (IDW) and has a higher accuracy. It is recommended that this method be used for mapping regional drought.