تاثير زيرشكني و روش‌هاي خاك‌ورزي بر برخي از خصوصيات فيزيكي خاك و عملكرد آفتابگردان

Effects of Subsoiling and Tillage Methods on Soil Physical Properties and Sunflower Yield

اين مطالعه به منظور بررسي اثر زيرشكني و روش‌هاي خاك‌ورزي بر برخي از خصوصيات فيزيكي خاك و عملكرد آفتابگردان روغني در ايستگاه تحقيقاتي كبوترآباد واقع در 25 كيلومتري جنوب شرقي اصفهان، اجرا شد. طرح به‌صورت بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد كه تيمار‌‌ها‌ي آزمايش شامل 1- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتي‌متر و كشت در كف كرت (T1) 2- شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتي‌متر و كشت بر روي پشته (T2) 3- زيرشكني به‌وسيله ساب‌سويلر تا عمق 45-40 سانتي‌متر و متعاقب آن شخم با گاوآهن برگردان‌دار تا عمق 25-20 سانتي‌متر و كشت در كف كرت (T3)، خاك‌ورزي نواري و كشت در كف كرت ) (T4، خاك‌ورزي نواري به همراه ساب‌سويلر و كشت در كف كرت (T5) و خاك‌ورزي نواري به همراه ايجاد جوي در نوار و كشت در كف آن (6T) بودند. صفات جرم مخصوص ظاهري خاك، مقاومت به نفوذ خاك، سرعت نهايي نفوذ آب در خاك و خصوصيات گياهي شامل طول ريشه اصلي، ارتفاع بوته، قطر ساقه، قطر طبق، عملكرد دانه، وزن هزار دانه، وزن خشك بوته و درصد روغن دانه اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه استفاده از روش‌ها‌ي متفاوت خاك‌ورزي در مقدار جرم مخصوص ظاهري خاك تفاوت معني‌داري ايجاد نمي‌كند. مقادير مقاومت به نفوذ خاك به غير از عمق 30 سانتي‌متر، در ساير عمق‌ها تفاوت معني‌داري ندارند. سرعت نهايي نفوذ آب در خاك زيرشكن شده به‌صورت معني‌دار بيشتر از شخم مرسوم است. در مورد اندازه‌گيري‌‌ها‌ي گياهي مشاهده شد كه قطر ساقه در تيمار T6 به‌صورت معني‌دار بيشتر از ساير تيمار‌‌ها‌ است. در ديگر موارد اندازه‌گيري شده از جمله عملكرد دانه و راندمان مصرف آب در گياه تفاوت معني‌داري مشاهده نمي‌شود. با توجه به عدم تاثير عمليات زيرشكني بر عملكرد آفتابگردان روغني و هزينه بالاي اجرا، استفاده از اين عمليات در منطقه كبوترآباد ضرورت پيدا نمي‌كند. در صورتي‌كه ادوات و تجهيزات مناسب خاك‌ورزي نواري در دسترس قرار گيرد، خاك‌ورزي نواري قابل توصيه است.

This study was carried out to investigate the effect of using subsoiler and tillage methods on some soil properties and grain yield of sunflower in Isfahan Kabutarabad Research Station (25 km southeast). The experiment was arranged as a randomized complete block design with 3 replications, including: T1= using moldboard plow in depth of 20-25 cm and flat planting, T2= using moldboard plow in depth of 20-25 cm and furrow planting, T3= subsoiling in depth of 40-45 cm, using moldboard plow in depth of 20-25 cm and flat planting, T4= strip tillage and flat planting, T5= strip tillage, subsoiling and flat planting and T6= strip tillage, furrowing and planting into it. Cone index, bulk density, infiltration rate, root length, plant height, stem diameter, sunflower head diameter, seed yield, thousand seed weight, plant dry weight and oil content were measured. The results indicated that there was no significant difference in bulk density. Also, there was no significant difference in cone index, except at 30 cm depth; however, infiltration rate was greater in subsoiling tillage than in conventional tillage. The results showed that stem diameter in T6 was significantly higher than the other treatments. The subsoiling with high cost did not affected sunflower yield and water use efficiency, therefore, it is not recommended for Kabutarabad area. If strip tillage equipment is available, this method of tillage can be recommended to use.