تحليل نظريه شهادت امام مهدي از ديدگاه روايات

Analysis of the Theory of Imam Mahdi’s Martyrdom from Traditions’ Perspective

اين نوشتار در پي بازنمايي يكي از ديدگاه‌هاي مربوط به پايان زندگي امام مهدي ? است؛ ديدگاهي كه به استناد برخي سخنان و روايات، پايان زندگي حضرت را «شهادت» دانسته است. اين ديدگاه بر رواياتي مبتني شده كه به صورت كلّي فرجام پيشوايان معصوم ? را شهادت دانسته‌ و نيز برخي سخنان كه در باب چگونگي شهادت وي نكاتي به ميان آورده‌اند. بررسي‌ها ضمن ناتمام‌ دانستن اين روايات و حكايات براي استدلال به شهادت امام مهدي ?، با توجه به تفاوت‌هاي بنيادين بين دوران يازده امام نخست وآخرين امام، بر اين اتفاق دليلي نمي‌بيند؛ زيرا شان تلاش‌هاي فراوان صالحان در برپايي زندگي‌اي بر پايه عدل و امنيت از سويي و رشد خرد انسان‌ها از سوي ديگر، اصولاً، انگيزه‌اي براي از بين‌بردن منجي موعود را برجاي نمي‌گذارد. اين پژوهش، با تحليل مستندات اين ديدگاه، در پاسخ به اين پرسش كه چگونه مي‌توان ديدگاه شهادت مهدي موعود? را نقد كرد؛ ‌كوشيده است روايات مطرح را از نگاه منبع، سند و محتوا بررسي كند. ره‌آورد اين بررسي آن‌كه مستندات بر شهادت آن حضرت ناكافي است و از آن‌جا كه روال معمول فرجام انسان‌‌ها، مرگ طبيعي است؛ وقتي نتوان با دليل قطعي شهادت را اثبات كرد، ناگزير فرجام زندگي آن امام همام ـ متفاوت از فرجام زندگي پدران بزرگوارشان كه شهادت بوده است؛ مرگ طبيعي است.

The present paper seeks to represent one of the views in relation to the end of Imam Mahdi (A.S)’s life: the view, which according to some sayings and traditions has considered “martyrdom” as the ending of Imam’s life. This view is based on the traditions that generally consider martyrdom as the infallible leaders’ fate and some sayings that mention some points in the howness of his martyrdom. While our reviews deem such traditions and anecdotes to be incomplete to argue the martyrdom of Imam Mahdi, considering the fundamental differences between the periods of the first eleven Imams and the last one, there is no reason for such happening, because the dignity of great attempts of righteous people to establish life on the basis of justice and security on one hand, and the growth of human reason on the other hand principally leaves no motive to eliminate the promised savior. The current research, by analyzing such view, in order to answer how one can criticize the martyrdom of the promised Mahdi, has tried to investigate the propounded traditions from the viewpoint of source, authority and content. The findings of this investigation implies the documents on the martyrdom of Imam Mahdi are insufficient and since the normal fate of humans is a natural death, when we cannot prove the martyrdom with conclusive reasons, the inevitable destiny of Imam Mahdi’s life is different from that of his fathers which was martyrdom, and is a natural death.