نقد اسطوره‌شناختي نمايشنامه «دلي باي و آهو» اثر عباس معروفي

The Analysis of the Delibāy and Ahou

در مقاله حاضر به بررسي اسطوره‌شناختي نمايشنامه دلي باي و آهو، اثر عباس معروفي پرداخته‌ايم. گمان ما بر اين است كه معروفي براي نيل به شناختي عميق‌تر از فرهنگ و ارزش‌هاي قوم تركمن، اين نمايشنامه را بر بنياد اسطوره‌هاي اين قوم پديد آورده است و بدون كشف و تحليل اين اسطوره‌ها توفيقي در ورود به ژرفاي اثر نخواهيم داشت؛ لذا مساله اصلي ما در اين مقاله اين است كه اين نمايشنامه تا چه اندازه و چگونه از اسطوره‌هاي تركمني براي انتقال پيام خود بهره برده است. از اين رو پس از معرفي اجمالي اسطوره‌ها و نمايشنامه دلي باي و آهو به استخراج، بررسي و تحليل اسطوره‌هاي موجود در نمايشنامه پرداخته‌ايم. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد كه نويسنده، طرح اين نمايشنامه را با استفاده از اساطير، باورها و آداب و رسوم تركمني پي‌ريزي كرده است. بيشتر اساطير اين نمايشنامه مربوط به دوران قبل از اسلام تركمن‌ها است؛ دوراني كه آنها معتقد به آيين شامانيسم بودند. انديشه اساسي كه در سراسر اثر بازتاب دارد، باور اساطيري مربوط به روح مرده و تاثير آن در زندگي بشر است؛ از ديگر اسطوره‌ها و باورهاي اساطيري موجود در اثر مي‌توان به باورهاي شامانيستي، نظير اعتقاد به آسمان، پرستش ارواح نياكان و پرستش طبيعت (كوه، ماه و...) اشاره كرد. روش اين پژوهش توصيفي_ تحليلي و متكي بر مطالعات كتابخانه‌اي است.