مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - اثر روش‏هاي مصرف كلات آهن برعملكرد، اجزاي عملكرد، تركيب اسيدهاي چرب و ميزان روغن دانه گلرنگ بهاره رقم گلدشت در شرايط كم آبياري

چكيده فارسي :

به منظور بررسي اثر روش‏هاي مصرف كود كلات آهن بر عملكرد دانه، اجزاي عملكرد، روغن دانه و تركيب اسيدهاي چرب يك رقم گلرنگ بهاره گلدشت (IL-111) تحت شرايط كم آبياري، آزمايشي مزرعه‏اي به صورت كرت‏هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شاهددر دو سال زراعي 1389 و 1390 انجام شد. عامل اصلي شامل دو سطح آبياري : آبياري كامل (I1 :آبياري بر اساس تخليه 50 درصد رطوبت ظرفيت زراعي خاك) و كم آبياري در مرحله گلدهي (I2:آبياري بر اساس تخليه 75 درصد رطوبت ظرفيت زراعي خاك) و عامل فرعي شامل كود كلات آهن (از منبع سكوسترين 138) در هشت سطح كه چهار سطح آن به صورت مخلوط با خاك با مقادير (S1 :صفر ، S2: 50، S3: 100 و S4: 150كيلوگرم در هكتار) و چهار سطح با غلظت‏هاي (F1: صفر ، F2: 1 ، F3: 2 و F4: 3 در هزار) بصورت محلول‏پاشي بودند. نتايج نشان داد كه اثر متقابل آبياري و آهن در هر دو سال آزمايش بر عملكرد دانه و روغن گلرنگ تاثير داشت. در آبياري كامل با افزايش مصرف آهن، عملكرد دانه و روغن در هر دو سال آزمايش بطور معني‏داري افزايش يافتند.با كاهش ميزان رطوبت خاك تا 75 درصد ظرفيت زراعي، بيشترين عملكرد دانه و روغن به ترتيب به مقدار 2535 و 1042كيلوگرم درهكتار در سال اول، 3176 و 1440 كيلوگرم در هكتار در سال دوم در تيمار كودي محلول‏پاشي يك در هزار آهن بدست آمد. مقايسه ميانگين‏ها نشان داد كه در هر دو سال آزمايش اضافه نمودن كود آهن‌دار به خاك در شرايط تنش رطوبتي باعث افزايش معني‏دار ميزان كل ماده خشك، شاخص برداشت و ميزان روغن گلرنگ شد. در هر دو سال آزمايش سطوح محلول‏پاشي آهن موجب افزايش معني دار اسيد لينولييك و كاهش اسيد پالميتيك در شرايط كمبود آب شد، در حالي كه مصرف آهن در خاك بيشترين تاثير را بر ميزان اسيدهاي چرب اولييك و استياريك دارا بود. نتايج اين پژوهش نشان داد كه با محلول‏پاشي يك در هزار آهن در سطح كم آبياري (I2F2)عملكرد دانه و روغن به ترتيب 7/53 و 2/162 درصد در سال اول 2/29 و 5/73 درصد در سال دوم نسبت به تيمار 150 كيلوگرم كلات آهن در هكتار افزايش يافت. به نظر مي‏رسد كه محلول‏پاشي در شرايط كمبود آب آبياري در شرايط مشابه با اقليم و خاك منطقه اجراي آزمايش مي‏تواند اثر مثبتي بر افزايش عملكرد دانه و بهبود كيفيت روغن در گلرنگ (رقم گلدشت) داشته باشد.