بررسي مقايسه اي خصوصيات كمي و كيفي اسپرم قوچ هاي قزل-مرينوس و مرينوس مغاني در فصول توليد مثلي و غيرتوليدمثلي

Evaluation of Ghezel- Merino, Merino- Moghani ram semen characteristics in breeding and non-breeding seasons

اجراي يك تلقيح مصنوعي موفق نيازمند اسپرم گيري صحيح و ارزيابي آن است. اين تحقيق به منظور بررسي خصوصيات كيفي وكمي اسپرم در طول فصل توليدمثلي و غيرتوليدمثلي برروي دو راس قوچ قزل مرينوس و 2 راس قوچ مرينوس-مغاني 3 ساله در ايستگاه تحقيقاتي خلعت پوشان انجام گرفت. بعد از عادت دهي قوچ ها ، اسپرم گيري از تمام قوچ ها از ابتداي شهريور سال 90 ( فصل توليد مثلي شروع و تا پايان خرداد سال 91 هر هفته يكبار انجام گرفت. نمونه ها بعد از انتقال سريع به آزمايشگاه از نظر صفات حجم، رنگ، مشاهده جوشان قلياني در داخل لوله مدرج، pH ، حركت موجي، درصد زنده ماني، درصد حركت پيش رونده و غلظت مورد ارزيابي قرار گرفتند. داده ها توسط رويه مختلط (Mixed Procedure) نرم افزار SAS مورد تجزيه تحليل آماري قرار گرفتند. ويژگي‌هاي مني قوچ‌هاي مورد مطالعه در اين تحقيق در فصول توليدمثلي و غيرتوليدمثلي از تغييرات هفتگي در صفات كمي و كيفي برخوردار بودند. در طول فصول توليدمثلي و غيرتوليدمثلي زمان اسپرم گيري برروي تمام صفات كمي وكيفي اثر معني داري داشت (05/0 > P). در فصول توليد مثلي اثر ژنتيك بر روي تمام صفات بجز حجم و pH اثر معني دار داشت (05/0 > P). در فصول توليد مثلي نژاد مرينوس مغاني نسبت به نژاد قزل مرينوس عملكرد بهتري داشت. در فصول غيرتوليد مثلي فقط قوچ هاي نژاد قزل مرينوس فعاليت توليد مثلي داشتند كه مي توان از اين پتانسيل در امر مديريت توليد مثلي گوسفند استفاده نمود.

Semen collection and sperm evaluation are essential for successful artificial insemination. This study was conducted on 4 rams. Average age of rams was 2-3 years old (2 Ghezel Merino and 2 Merino Moghani). The aim of the present study was to evaluate seasonal variation in semen characteristics. After rams were trained to serve the artificial insemination, semen samples were collected weekly from august 2011 to June 2012. Semen ejaculates were evaluated for volume, color, non- microscopic mass motility, wave motion, pH, sperm progressive motility, percentage of live and dead sperm and concentration. Regarding to semen production, it was found that semen collecting time affected in all seminal characteristics during the breeding and non-breeding seasons. Differences in genetic effect were observed significantly on almost seminal characteristics (P < 0.05) except volume and pH during in breeding season. Merino Moghani performance was better than Ghezel Merinos during breeding season. Ghezel Merino ram only had reproductive activity during non-breeding season.