عنوان مقاله :
نخستين تجربه هاي نقد شعر فارسي در عهد صفوي برپايه نامه اي نويافته از حزين لاهيجي
پديد آورندگان :
واحد، اسدالله نويسنده ,
اطلاعات موجودي :
فصلنامه سال 1390 شماره 224
كليدواژه :
حزين , تصرّف , نقد شعر , رقعه , نامه , خان آرزو , دريافت شعر , اختلاف نسخه
چكيده فارسي :
عهد صفوي به لحاظ شكل گيري نخستين مراحل نقد شعر فارسي، از اهمّيت خاصّي برخوردار است. در اين دوره، رويارويي شاعران ايراني و هندي، سبب به وجود آمدن انديشه هاي انتقادي در عرصه شعر و شاعري بوده است. غالب اين انديشهها در مطاوي تذكره ها، تراجم احوال و پرسش ها و پاسخ هايي است كه در قالب نامهها ثبت شده اند. در ميان شاعران اين عهد، سهم حزين لاهيجي و سراج-الدّين خان آرزو در تكوين آن انديشه ها بيش از ديگر شاعران و منتقدان است. آن دو، دو مرجع بلامنازع در داوري و نقد شعر شناخته شده اند و در آرا و نظريات انتقادي ايشان-كه در ساختار محوري و معنا محوري خلاصه مي شود- تقابل نقد ايراني و هندي را ميتوان به وضوح ديد. اين مقاله نخستين تجربههاي نقد شعر فارسي را بر پايه نامه اي از حزين لاهيجي- كه در پاسخ به سوالات خان آرزو درباره برخي از اشعار خاقاني نوشته است- نشان ميدهد. در اين نامه بيست و پنج بيت از يازده قصيده از قصايد خاقاني مورد نقد و بررسي قرارگرفتهاست. از فحواي نامه چنين برميآيد كه آرزو به خاطر استادي حزين در زبان و شعر فارسي، اشكالات و اعتراضات خود را بر او عرضه مي دارد؛ چرا كه به زعم آرزو، دريافت شاعر از شعر، بهترين نوع دريافت است.
خاستگاه سوالات آرزو بيشتر مبتني بر قرايت نادرست شعر، تصرّف در كلمات و تصحيف آنها، اختلاف نسخههاي ديوان خاقاني و بالاخره عدم توجّه به روابط، اشارات و تلميحات در آفرينش تعابير و مضامين از جانب اوست. بيان كشاكش شعرا، نقل و تصحيح نامه، طرح جريان شكلگيري نقد شعر و تحليل انتقادي نامه بر اساس آرا دو شاعر، از اهمّ اهداف اين مقاله اند.
عنوان نشريه :
زبان و ادب فارسي-دانشگاه تبريز
عنوان نشريه :
زبان و ادب فارسي-دانشگاه تبريز
اطلاعات موجودي :
فصلنامه با شماره پیاپی 224 سال 1390
كلمات كليدي :
#تست#آزمون###امتحان