بررسي تطبيقي دو آيين ميترايي و ايزدي

Mithraism and Yazidism: A Comparative Study

آيين ميتراآييني با‌نفوذ و موثر در تاريخ اديان و آيين‌هاي جهان بوده است. آيين ايزدي نيز آييني محلّي در منطقه‌اي كوچك از كردستان است كه تحت تاثير آيين‌هاي مختلف، از جمله آيين ميترا قرار گرفته است. پرسش اصلي اين مقاله اين است كه آيين ميترا بيشتر بر چه بخش‌هايي از آيين ايزدي تاثير نهاده است. به منظور پاسخ گفتن به اين پرسش با روش اسنادي و با بررسي نظريّات محققان در‌باره دو آيين، جنبه‌هاي تشابه آنها استخراج شده است. بر اين اساس، در چهار بخش مناسك، باورها، اساطير و جشن‌هاتطبيق و همساني مشاهده مي‌شود و در بخش تاريخ و جغرافيا نيز بررسي اشتراكات نيازمند تحقيقات بيشتراست؛ در قسمت مناسك ديني، در نماز، روزه و حج (ضيافت همگاني) و در بخش باورها، در رازآميزي، درجات هفت‌گانهسلوك،تثليث خدايان و نقش اهريمن در هردو آيين همساني وجود دارد. در بحث اساطير نيز در تولّد ميترا و يزيد‌بن مسافر و توتم‌هايي مانند خروس، گاو، مار، سگ و عقرب اشتراكاتيديدهمي‌شود. دو جشن مهرگان و ميلاد ميترا نيز با جشن همگاني و بلنده برابر هستند.