بررسي تراوايي در شرايط تغيير شكل مقطع و شيب در آبياري جويچه اي

Determination of infiltration in furrow irrigation system under variable furrow cross section and bed slope

تراوايي يكي از فراسنجهاي موثر در آبياري سطحي است كه لزوم اندازه گيري آن كاملا مشهود است. عوامل بيشماري از جمله شيب، بده، سطح مقطع و ضريب زبري مانينگ بر تراوايي موثر است. در اين تحقيق از معادله‌ي كوستياكف-لوييز براي تراوايي، و از روش دو نقطه اي براي اندازه گيري سرعت تراوايي پذيري خاك استفاده شده است. اين مطالعه در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد انجام گرفته و شامل سه تيمار و سه تكرار در قالب طرح بلوك كامل تصادفي انجام شده است. تغييرات شيب و شكل جويچه در تيمارها و اثر آنها بر توزيع رطوبت در عمق خاك، سرعت تراوايي و روند تراوايي تجمعي در خاك بررسي شده و با استفاده از آزمون LSD تجزيه آماري صورت گرفته است. نتايج نشان دادند كه كمترين سرعت تراوايي (00052/0 مترمكعب در دقيقه) و كمترين مقدار تراوايي تجمعي (05/0 مترمكعب در متر) در تيمارهاي مربوط به تغييرشيب مشاهده -شده‌اند. تغيير شيب روي تراوايي پذيري، سرعت تراوايي و سرعت تراوايي پايه (fo) اثر گذار بوده و در سطح آماري 1 درصد داراي تفاوت آماري است. تغيير سطح مقطع جويچه تفاوت معني داري بر روي سرعت تراوايي پايه ايجاد نكرده و بر روي ضريب (k) و توان (a) معادله كوستياكف-لوييز، تغييرات سطح مقطع و شيب تفاوت معني داري ايجاد نشده است. با تغيير سطح مقطع توزيع رطوبت، يكنواختي بيشتري نسبت به تغيير شيب در برداشته است.

Infiltration is one the most important parameters in surface irrigation which its accurate measurement is obvious. It could potentially affected by different parameters such as bed slope, discharge, cross section and roughness coefficient. In this research, Kostiakov-Louis equation (KLE) was employed using two-point method, in order to measure the soil infiltration rate. This study was carried out in research field of Shahrekord University, Shahrekord, Iran. A completely randomized block design was employed with three treatments and three replications. The effect of changes in furrow bed slope and shape is evaluated on the soil moisture distribution, soil infiltration rate and cumulative infiltration. Statistical analysis was performed using the LSD test. The results show that the lowest infiltration rate (0.00052 cubic meters per minute) and cumulative infiltration value (0.5 cubic meters per meter) were observed in variable furrow bed slope. The changes in the slope were significant (P < 0.01) on soil infiltration rate and soil basic infiltration rate (f_0). There is no correlation between cross section variation and KLE parameters including k, a and f_0 (P < 0.01). The result shows that soil moisture distribution was more uniform in variable cross sections than other treatments.