نقش تجارت مرزي در تثبيت جمعيت روستايي: مطالعه موردي حوزه نفوذ بازارچه مرزي سردشت

Role of Border Trade in Stabilizing the Rural Population: A Case Study of Sardasht Border Market Extension in Iran

مبادله هاي تجاري يكي از شاخص هاي اصلي در برقراري ارتباط بين كشورهاي همسايه و نيز امرار معاش است كه از اين طريق مي توان از فرصت ها، منابع و قوت ها استفاده كرد و بدين وسيله در راه نيل به استمرار و پايداري دوستي و تفاهم، امنيت و رونق اقتصادي، ايجاد فرصت هاي اشتغال، تثبيت جمعيت و در نهايت توسعه منطقه اي تلاش كرد. مبادله هاي تجاري و اقتصادي، نيرو محركه و موتور توسعه هر جامعه اي محسوب مي شوند و اين مبادله ها مي توانند عامل پويايي و شكوفايي مناطق مرزي باشند و نقش اساسي در افزايش استانداردهاي زندگي مردم، كاهش فقر، توزيع مناسب و برابر درآمدها، و جمعيت و تسريع همكاري هاي بيشتر بين نواحي مرزي داشته باشند. با وجود ظرفيت ها و پتانسيل هاي بالاي نواحي مرزي، اين نواحي در مقايسه با نواحي مركزي در انزواي جغرافيايي قرار گرفته اند. اين امر به لحاظ سياست هاي غير آمايشي و مركز محور بودن، پيامدهاي ناگواري از لحاظ عقب ماندگي هاي مختلف اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي به دنبال داشته است. هدف پژوهش حاضر آن است كه نقش مبادله هاي تجاري در تثبيت جمعيت روستايي مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد، بنابراين ناحيه مورد مطالعه محدوده اي در قسمت غربي شهرستان سردشت كه هم مرز با كشور عراق است، مي باشد. همچنين جامعه آماري پژوهش حاضر را 13 روستا كه برابر با 309 خانوار بود، تشكيل دادند. با استفاده از فرمول كوكران، حجم نمونه به تعداد 90 نفر از سرپرستان خانوار محاسبه شد و 3 روستاي مورد نظر با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي و افراد سرپرست خانوار نيز با روش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب شدند. داده هاي مورد نياز از دو طريق عيني تكميل پرسشنامه، مصاحبه و مطالعه كتابخانه اي جمع آوري گرديد و داده هاي جمع آوري شده از روش آمار توصيفي، استنباطي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. با تحليل داده ها و اطلاعات، اثرات بازارچه مرزي بر ميزان درآمد و تسهيلات رفاهي روستاييان نمونه و ماندگاري جمعيت در مقاطع مختلف و سرشماري هاي مختلف، مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج پژوهش نشان داد كه در محدوده مورد مطالعه، مبادلات مرزي مي تواند منجر به ماندگاري جمعيت شود و مي توان با ساماندهي اينگونه مبادلات در مناطق مرزي توسعه سكونت گاه هاي روستايي را انتظار داشت.

Commercial and economic transactions are considered as the driving force and engine of development in any society. Such transactions may act as the factors of dynamism and prosperity of border areas while playing an essential role in improving life standards of people, poverty reduction, appropriate and equitable distribution of incomes and population size, as well as expediting better cooperation among border areas. This study tries to analyse the role of commercial transactions in stabilizing the rural population. The statistical population of the research consists of 309 households residing in 13 villages located in the western part of Sardasht Township in Iranʹs border with Iraq. Based on Cochranʹs formula and simple random sampling method, the sample volume composed of 90 households of 3 villages calculated by cluster sampling method. The data gathered by questionnaires, interviews and documentary studies were analysed through the use of descriptive and inferential statistics. The data were analysed to determine the effects of border markets on the sample rural residentsʹ income and welfare facilities and their population retention in different times mentioned in different census takings. The results showed that border transactions may lead to rural population retention in the under-studied area, and that by organizing such transactions we can expect the expansion of rural settlements in border areas may end in the development of rural settlements.