برهم‌‌كنش آثار تنش خشكي و پوسيدگي ريشۀ فوزاريومي در برخي ويژگي‌هاي مورفوفيزيولوژيك نهال‌هاي كُنار

Co-effects of Fusarium Root Rot and Water Stress on Some of the Morphophysiological Features of Christ Thornʹs Seedlings

كُنار (Ziziphus spina-christi) درختی جنگلی است كه در نواحی خشك و نیمه‌خشك آسیا و افریقا رشد می‌كند و بومیان به‌طور گسترده از میوه‌ها، برگ‌ها، پوست، و چوب آن استفاده می‌كنند. از سال 1387 مرگ تعداد زیادی از نهال‌های كُنار با علایم پوسیدگی در ریشه در نهالستان‌های كازرون و لامرد در استان فارس مشاهده شد. عامل بیماری ضمن حمله به ریشه‌ها سبب تغییر رنگ و نكروز پوست داخلی و چوب در محل طوقه می‌شود. با كشت بافت‌های تغییر‌رنگ‌یافته (ریشه و طوقه) روی محیط كشت عصارة سیب‌زمینی‌ـ‌آگار جدایه‌های قارچ Fusarium oxysporumجدا شد و بیماری‌زاییِ گونة فوق با استفاده از اصول كخ به اثبات رسید. از آنجا كه كُنار در مناطق خشك نهال‌كاری می‌شود و بیماریِ مرگ نهال ناشی از پوسیدگی ریشه نیز در این مناطق شایع است، برهم‌كنش تنش خشكی و عامل بیماری‌زا در آلودگی ریشه‌های این گیاهان مطالعه و بررسی شد. به‌‌‌منظور بررسی اثر متقابل سطوح مختلف تنش خشكی و عامل بیماری‌‌زا، مطالعه‌ای به‌صورت آزمایش فاكتوریل در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی در سه تكرار شامل تیمار‌های دور‌آبیاری (دو، سه، پنج، و هشت ‌روزه) و قارچ F. oxysporum تحت شرایط گلخانه انجام گرفت و برخی ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیك نهال‌ها، مانند ارتفاع، تعداد برگ، و طول و پهنای برگ، بررسی شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان می‌دهد كه عكس‌العمل رشدی كُنار در مقایسه با تنش‌های خشكی اعمال‌شده به سطوح خشكی بستگی دارد. همچنین، كاهش ارتفاع و تعداد برگ در هر گیاه در برهم‌كنش F. oxysporum و تنش خشكی بیش از 50 درصد مشاهده شد.

Christ thorn (Ziziphus spina-christi)is a forest tree species that grows wild in the arid and semiaridareas of Asia and Africa where rural populations intensively use its fruits, leaves, bark,and wood. The death of a large number of seedlings with root rot symptoms has been observedsince 2008 in Kazerunand Lamer nurseries in Fars Provience of Iran. Necrosis of internal skinand crown were also detected in the infected plants. Some isolates of Fusarium oxysporumwere recovered through plating the infected tissues on the PDA medium which were foundto be pathogenic on the Christ thorn seedlings through Kock’s postulate. Since Christ thorniscultivated in the arid areas and damping-off of the seedlings is a common disease in these areas,the present study was conducted to study the co-effects of water stress and the pathogen on theplant seedlings. The effects of F. oxysporum infection and the levels of irrigation frequencies(every 2, 3, 5 and 8 days) was studied through using a factorial experiment that was arrangedin a randomized complete block design with four replications. Some morpho-physiologicalfeatures of the seedlings such as height, leaf number, leaf height, and width were measured.The results of this experiment indicated that the growth response of Christ thorn to droughtstress depends on the levels of irrigation applied. Compared to the unstressed control, theinteraction of F. oxysporum and water stress reduced the seedling height and leaf numbers upto more than 50%.