برآورد ميزان فرسايش خاك با استفاده از ريشه‌هاي از خاك بيرون‌زدۀ درختان زربين (مطالعه موردي: حسن‏ آباد چالوس)

The Applicability of the Exposed Roots of Cupressus sempervirens L. var horizontalis for the Estimation of Soil Erosion in Hassan Abad, Mazandaran Province

هدف این تحقیق برآورد مقدار سالانۀ فرسایش خاك در سری 102 حوزۀ‏ درۀ‏ حسن‏آباد چالوس با مطالعۀ‏ خصوصیات ریختار ریشه ‏های بیرون‏زدۀ درختان زربین (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis) بود. به همین منظور، پنج درخت زربین انتخاب و ریشه ‏های نیمه بیرون‏زدۀ آن‏ها بریده شد. ضمناً اطلاعاتی مثل مختصات نقطه‏ هایی كه درخت در آن قرار داشت، شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، و درصد پوشش گیاهی برای هر درخت، جداگانه یادداشت شد. از ریشه‏های بریده‌شده به كمك میكروتوم، مقاطع عرضی (20 میكرومتر) تهیه و اولین سال رخنمون آن‏ها تعیین شد و با استفاده از روش گارتنر، میانگین فرسایش سالانه محاسبه و ارتباط آن با شیب، جهت، و درصد پوشش گیاهی بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان داد كه میزان فرسایش در منطقۀ مورد مطالعه به‌طور متوسط سالانه 5/0 میلی‏متر در سال است. مقدار فرسایش سالانه، ارتباط چشمگیری با شیب و جهت دامنه و درصد پوشش گیاهی داشت؛ به‏طوری‏ كه بالاترین مقدار فرسایش از ریشه ‏هایی به‏دست آمد كه از جهت‏های جنوبی و غربی تهیه شده بودند و شیب‏های تند و درصد پوشش گیاهی اندك داشتند. همۀ این یافته‏ها به این نتیجه منجر می‌شود كه تحلیل دندروژئومورفولوژیكی ریشه‏های درخت زربین دقت خوبی برای برآورد فرسایش در منطقۀ مورد مطالعه دارد؛ ولی از آنجا كه ممكن است پاسخ گونه‏ های گوناگون به انواع فرسایش متفاوت باشد، باید مطالعات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد و نتایج این روش با مقدار واقعی فرسایش مقایسه شود.

Anatomical changes of the exposed roots in Cupressus sempervirens L. var horizontalis were used toestimate soil erosion in Hassan Abad valley, Chaloos, Iran. A total of 30 exposed roots, for five trees,were used to estimate erosion. Cross-sections of 20 μm were papered and the first year of exposure byerosion was identified. We finally estimated the mean annual erosion. The statistical relationship ofthe mean annual erosion with the percentage of the plant coverage, geographical aspects and slopeswere investigated. The mean erosion of the study area has been estimated around 0.5 mm per year.There was negative relationship between the annual erosion and slope as well as the percentage of theplant coverage. The samples obtained in southern and western aspects showed higher annual erosions.We concluded that anatomical changes of exposed roots of C. sempervirens are valuable tools to dateerosion events, however, the responses of diverse species under different types of erosion remains tobe studied in future.