فلسفه تاريخ از منظر علّامه طباطبايي با محوريت تفسير الميزان

The Philosophy of History in Allameh Tabatabaiʹʹs View with Emphasis on ʹʹʹʹAl Mizan Commentaryʹʹʹʹ

فلسفه نظري تاريخ، به چگونگي حركت تاريخ و نفشه مسير حركت آن مي‌پردازد. بررسي كيفيت حركت تاريخ از نظرگاه ديني، مي‌تواند شناخت صحيحي از موقف تاريخي ما، در مسير حركت تاريخ به‌دست آورد. علّامه طباطبايي تاريخ را سير حركت از «وحدت به كثرت» و از «كثرت به وحدت» مي‌داند. انسان‌ها سعي در «استخدام» يكديگر دارند و اين‌گونه به يكديگر پيوند مي‌خورند و جامعه ابتدايي را تشكيل مي‌دهند. ويژگي «استخدام» چون منفعت‌طلبي شخصي را به دنبال دارد، موجب اختلاف و هرج مرج مي‌شود. اين اختلاف تنها از سوي يك عامل بيروني امكان برطرف شدن دارد و آن «نبوت» است. انبياي الهي با شريعت آسماني، موجب وحدت جوامع و رشد و تكامل آنها به سوي سعادت حقيقي مي‌گردند. بر اين اساس، انبياي الهي را مي‌توان عامل اصلي حركت تاريخ به‌شمار آورد.

The theoretical philosophy of history deals with the direction of movement of history and the road map of its movement. An investigation into the nature of the course of history from a religious view can contribute to a proper recognition of our position on the course of history. Allameh Tabatabai history considers as a course which moves from unity to plurality and from plurality to unity. People try to benefit from one another and in this way they can establish close relations with one another to build a primary society. Since benefiting from one another is associated with self-interests, a state of chaos will reign. The only external factor which can contribute to rectifying this chaotic situation is prophecy. By upholding heavenly law, holy prophets have brought about to society unity, evolution and perfection to achieve real prosperity. Therefore, divine prophets represent the main factor of the movement of history.