بررسي تغيير در انتشار CO2 و خصوصيات فيزيكوشيميايي كمپوست كود گاوي، باگاس نيشكر و خاك اره در حضور و عدم حضور كرم خاكي Eisenia foetida

Change in CO2 Emissions and Physicochemical Properties of Composted Cow manure, Sugarcane Bagasse and Sawdust in the presence and absence of Earthworm (Eisenia foetida)

امروزه دفع مواد زايد جامد كشاورزي و صنعتي از جمله خاك اره و باگاس نيشكر به طور عمده از طريق رها سازي در طبيعت و يا سوزاندن آنها انجام مي گيرد، كه بطور مستقيم و يا غير مستقيم باعث انتشار گازهاي گلخانه اي از جمله دي اكسيد كربن مي شود. لذا كاربرد روش هاي بيولوژيكي بازيافت كه منطبق با طبيعت مي باشند قابل توصيه است. اين تحقيق به منظور بررسي تغيير در انتشار CO2 و خصوصيات فيزيكوشيميايي كمپوست كود گاوي، باگاس نيشكر و خاك اره در حضور و عدم حضور كرم خاكي به مرحله اجرا در آمد. اين آزمايش بصورت فاكتوريل با طرح پايه كاملاً تصادفي با دو فاكتور تيمار بستر در شش سطح و زمان در پنج سطح و در سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت، كه تيمارهاي آن عبارت بودند از كود گاوي، كود گاوي+ باگاس نيشكر، كود گاوي+ خاك اره، كود گاوي + كرم خاكي، كود گاوي+ باگاس نيشكر+ كرم خاكي و كود گاوي+ خاك اره+ كرم خاكي. مقدار 150 گرم از هر تيمار به ظروف پلاستيكي يك ليتري (با قطر دهانه 12 سانتي متر و ارتفاع 10 سانتي متر) منتقل و جهت تعيين مقادير انتشار CO2 و اندازه گيري برخي خصوصيات فيزيكوشيميايي در روزهاي صفر، 15، 30، 45، 75 و90 ، از بستر فعاليت كرم و بستر بدون كرم نمونه هايي برداشته شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه بعد از افزودن كرم به تيمارها بيشترين انتشار CO2 مربوط به روز پانزدهم بود ( بترتيب 6/8، 2/11و8/23 ميكرو گرم CO2 بر گرم در ساعت). نتايج تجزيه آماري نشان داد كه ورمي كمپوست توليد شده پس از 90 روز از نظر نيتروژن (بترتيب 81/1، 47/1 و 53/1%)، فسفر(بترتيب 50/0، 39/0و6/0%) و پتاسيم (بترتيب 13/1، 15/1و83/0%) وpH (بترتيب 8، 2/7و1/8%) اختلاف معني دار(p=0.05) با كمپوست نداشت. بر اين اساس توليد ورمي كمپوست از باگاس نيشكر و خاك اره در اختلاط با كود گاوي توسط كرم خاكي Eisenia foetida امكانپذير است. لذا نظر به اثرات مفيد تر ورمي كمپوست بر رشد گياهان و با توجه به اينكه امروزه توليد CO2 مي تواند عامل محدود كننده اي براي برخي فعاليت هاي اقتصادي و يا توليدي باشد، ورمي كمپوست سازي به عنوان يك روش منطبق با طبيعت قابل توصيه مي باشد.

Nowadays, safe and secure disposal of agricultural and industrial solid waste such as sawdust and sugarcane bagasse is really important. Improper disposal such as burning or dumping may cause direct and indirect emissions of greenhouse gases. Therefore, substitution of burning or dumping process with biological methods is more advisable. This study was implemented to investigate CO2 emissions and physic-chemical changes of composts derived from cow manure, sugarcane bagasse and sawdust in the presence and absence of Eisenia foetida. A completely randomized design with factorial arrangement and three replications was employed in this experiment. Experimental factors include six different substrates (cow manure, cow manure + sugar cane bagasse, cow manure + sawdust in the presence and absence of Eisenia foetida) and five levels of times (0, 15, 30, 45, 75 and 90 days). The results showed the highest CO2 emissions observed fifteen days after incubation (23.8µg CO2g-1h-1). Nitrogen, phosphorus and potassium in vermicomposts derived from different substrates (cow manure, cow manure + sugar cane bagasse, cow manure + sawdust) were (1.81, 1.47 and 1.53%), (0.50, 0.39 and 0.60%), (1.13, 1.15 and 0.83%) respectively. It seems it is possible to dispose sawdust and sugarcane bagasse during vermicompsting process.