ماكروبنتوزهاي پايين‌دست رودخانه زاينده‌رود

Macrobenthos of lower Zayandehrud River

به منظور مطالعه و شناسايي ماكروبنتوزهاي پايين‌دست رودخانه زاينده‌رود، رسوبات مسافتي حدود 160 كيلومتر، از باغ پرندگان تا شهر ورزنه، مورد بررسي قرار گرفت. از اين‌رو، هشت ايستگاه با توجه به نوع بستر انتخاب گرديد و نمونه‌هاي رسوب به مدت يك ‌سال (1382-1383) توسط نمونه‌بردار سوربر، اكمن و لوله پوليكا، در هر فصل دو بار نمونه‌برداري گرديد. نمونه‌ها پس از جداسازي و شمارش، تا حد جنس و در برخي موارد گونه، شناسايي گرديد. در بين 93 نمونه، پنج رده، 13 راسته و 24 خانواده تشخيص داده شد كه در بين آنها، 17 آرايه تا سطح گونه و 2 آرايه در حد جنس شناسايي شد. از راسته‌هاي شناسايي شده، زودميران (Ephemeroptera) و موي‌بالان (Trichoptera)، از لحاظ تعداد خانواده، جنس و گونه از متنوع‌ترين راسته‌ها بودند كه بيش‌ترين پراكنش را در اصفهان و غرب آن داشتند. رده كم‌تاران(Oligochaeta) ، با داشتن سه راسته و چهار خانواده و همچنين راسته دوبالان (Diptera)، با داشتن سه خانواده و دو جنس بيشترين پراكندگي را در ناحيه شرق اصفهان داشتند. در عين حال خانواده‌هايLumbriculidae ، Lumbricidae و Tubificidae و جنس Chironomus و گونه Piscicola geometra درتمام ايستگاه‌ها و در بيشتر فصول سال حضور داشتند، اگرچه تراكم آنها دامنه وسيعي از تغييرات را نشان مي‌داد. در مقابل خانواده Glossiphoniidae و گونه‌هاي Baetis rhodani ،Piscidium amnicum ، Hydropsyche instbilis، Agrion virgo و Valvata cristata ، تنها در برخي از ايستگاه‌ها و بعضي از فصول سال يافت شدند كه مي‌تواند ناشي از تغييرات شديد فيزيكي و شيميايي بستر رودخانه و يا چرخه زندگي آنها و يا اثرات توام آنها باشد.

To study the macrobenthos of the lower reaches of Zayandehrud River, a distance of approximately 160 km, between Birds Garden and Varzaneh Town was investigated. Hence, eight stations, based on substrate structure, were selected using Sorber and Ekman samplers and PVC tube; macrobenthos of the river were collected twice each season for a full year (2003-2004). Samples were sorted out and identified based on the available identification keys to genus and, in some, to species level. In the collected samples, 13 orders and 24 families were recognized, among which, 17 taxa were identified to generic and two to specific level. Amongst the identified orders, Ephemeroptera and Trichoptera were the most diverse taxa by the number of families, genera and species and with widest distribution in Esfahan area and west of Esfahan City. The class Oligochaeta with three orders and four families, and the order Diptera, with three families and two genera, were the most abundant groups in east of Esfahan City. The families Lumbriculidae, Lumbricidae and Tubificidae, the genus Chironomus and the species Piscicola geometra were variably present in all stations and seasons. Members of the family Glossiphoniidae and the species of Baetis rhodani, Piscidium amnicum, Hydropsyche instbilis, Agrion virgo and Valvata cristata were present only in certain stations and seasons, probably due to sever changes in the physical and chemical properties of the substrate, their type of life cycle, and or both aforementioned parameters.