نقش و كاركرد علم سياق و دانش لغت در بازنگري آيات متشابه لفظي مطالعه موردي تناسب لفظ و معنا

The role and function of the context and knowledge of word in review ‎of verses with similar words (Case study: the proportion of words and meaning)‎

مشابهت لفظي درباره آياتي مطرح است كه الفاظ آن‌ها از جهات مختلف با يكديگر شباهتي سوال ‏برانگيز دارند. نوشتار حاضر تنها به بررسي آيات متشابه لفظي در مقوله ايتلاف اللفظ مع المعني ‏مي‌پردازد و بر آن است به روش توصيفي تحليلي، براساس كاركرد انواع سياق و بهره مندي از دانش ‏لغت، اختلاف ميان آن‌ها را تبيين نمايد. براي نيل بدين هدف، دو نمونه از آيات متشابه لفظي كه ‏الفاظ آن ضمن تناسب و هماهنگي با معاني، تنها در يك واژه قريب المعني با يكديگر اختلاف دارند، ‏انتخاب و پس از كشف مجموعه واژگان تاثير گذار در اين آيات، با توجه به آن‌ها و نيز انواع سياق، ‏اين تناسب ساختار و محتوا بازنگري و در نهايت بازسازي شده است. يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن ‏است كه توجه به انواع سياق و مجموعه واژگان همنشين در اين گونه آيات، نقش بسيار موثري در ‏تبيين موارد اختلاف دارد به گونه اي كه هر يك، در عين تناسب ظاهري، تناسب معنايي با يكديگر ‏نيز داشته و از حسن انتخاب مدبرانه اي برخوردارند تا جايي كه اگر واژه ديگري، جاي آن قرار ‏گيرد، نمي‌تواند معناي نخست را افاده كند. توجه بدين امر، اعجاز قرآن را در ناحيه لفظ و معنا رقم ‏زده و انديشه تكراري بودن، تناقض و اختلاف ميان آيات را از بين مي‌برد.‏