عوامل و انگيزه‌هاي جامعه‌شناختي ورود طلاب به حوزه علميه

Social Elements and Motivations in Entering of Tollab to Howzeh-ye Elmieh

حوزه علميه يكي از مهم‌ترين نهادهاي ديني جامعه ايراني است كه برخي افراد با قصد و انگيزه طلبه‌‌شدن وارد آن مي‌‌شوند. انتخاب طبلگي يكي از مهم‌ترين انتخاب‌‌هاي جوانان با نتايج و پيامدهاي دامنه‌‌داري است كه، به‌رغم وجود ديگر امكان‌‌ها و انتخاب‌‌ها، برخي اين مسير را براي زندگي خود در پيش مي‌‌گيرند، اما چه عواملي زمينه‌‌ساز اجتماعي تصميم جوانان براي طلبه‌‌شدن را رقم مي‌‌زند و آنان با كدام انگيزه‌‌ها به دنياي طلبگي روي مي‌‌آورند؟ اين مطالعه با روش كيفي و با استفاده از نظريه زمينه‌‌اي به جست‌وجوي پاسخ‌ مي‌‌پردازد. به همين منظور، با 54 نفر از طلاب شاغل به تحصيل در حوزه علميه قم مصاحبه عميق صورت گرفته است. يافته‌‌هاي پژوهش حاكي از آن‌اند كه دو صورت از عوامل دروني و بيروني در پيدايش انگيزه‌‌هاي افراد براي طلبه‌‌شدن موثرند؛ عوامل دروني به قرارگرفتن روحانيت در موضع گروه مرجع جوانان و بسترها و شبكه‌‌هاي معنوي‌‌اي اشاره دارد كه آنان در آن زيست مي‌‌كنند. عوامل بيروني شامل زيست در شبكه روحانيت و همچنين افراد مذهبي تاثيرگذار است. در مجموع اين عوامل چهار انگيزه مختلف را براي طلبه‌‌شدن در افراد پديد مي‌‌آورند كه شامل انگيزه‌‌هاي علمي، معنوي، اجتماعي، و ابزاري است تا در نهايت آنان تصميم به طلبه‌‌شدن مي‌‌گيرند. در نهايت، اين يافته‌‌ها در قالب يك مدل نظري علّي/ فرايندي ارايه شده‌‌اند

Howzeh-ye Elmieh is one of the most important religious institutions in Iran in which people enter to be Talabe. To be Talabe is one of the important options and paths which some people, aware of its vast consequences, select in their life. Which social factors underlay such a decision, and which motivations persuade them to enter to the new world of being a Talabe? This study, by a qualitative approach and method of grounded theory, seek to answer these questions. For this purpose, 54 of Tollab in Howzeh Elmieh of Qom were deep interviewed. Findings show that two kinds of internal and external elements are effective on persons who decide to be Talabe. Internal elements refer to the image which they have of Roohaniat as a social reference group, and spiritual social contexts and networks in which they live. External elements include living in the atmosphere of those networks, and also effective religious people. It can be said that four kinds of motivations, included of scientific, spiritual, social and instrumental ones, motive a person to decide finally to be a Talabe. These results are presented in a causal/ process-based model.