بررسي الگوي مصرف آب‌­هاي سطحي كشاورزي، مطالعه موردي: حوزه آبخيز هنام

كمبود آب يكي از مشكلات عمده اكثر كشور­هاي جهان، به‌­ويژه كشور­هاي داراي جمعيت رو به رشد به­‌شمار مي­‌آيد. ايران هم يكي از كشور­هايي است كه از اين قضيه مستثني نيست. كشور ايران در ناحيه آب و هوايي گرم و خشك و نيمه­‌خشك واقع شده است و متوسط ميزان بارندگي ساليانه آن يك سوم متوسط بارندگي ساليانه جهان مي­‌باشد. كمبود بارندگي و خشك­سالي­‌هاي اخير سبب كاهش منابع آب قابل دسترس شده است. لذا بايستي مديريت مصرف آب در بخش كشاورزي را براي مديريت منابع آب مدنظر قرار داد. در اين پژوهش، بعد از اندازه­‌گيري مصرف آب در سه كشت يونجه، شبدر و گندم، به محاسبه راندمان كاربرد آب آبياري پرداخته شد. نتايج اين تحقيق براي محاسبه شاخص كارايي توليد، نشان داد كه بيشترين و كمترين مقدار آن با ميزان 1.85 و 1.43 به­‌ترتيب به يونجه و شبدر اختصاص دارد و نتايج در بخش راندمان كاربرد آب آبياري نشان داد كه گندم، يونجه و شبدر به­‌ترتيب از درصد راندمان كاربرد آب آبياري 150.16، 76.01 و 61.91 برخوردار مي­‌باشند. همچنين، نتايج نشان داد كه شاخص كارايي افزوده محصول براي هر سه محصول گندم، يونجه و شبدر به­‌ترتيب برابر 6112.7، 6505.2 و 4870.3 ريال بر مترمكعب است. در كل، با توجه به شاخص‌­هاي بررسي شده، از ميان سه محصول مورد بررسي، يونجه بهروري بهتري نسبت به محصولات ديگر داشته است.

Water shortage is one of the major problems in most countries, especially countries with a ‎growing population and Iran is one of these countries. Iran is located in a hot and dry ‎weather and its annual rainfall is one-third of the world. Water shortage and recent ‎droughts have reduced available water resources. Therefore, managing agricultural water ‎consumption should be considered as one of the most important headlines of water ‎resources management. In this study, irrigation efficiency was computed after measuring ‎water consumption of three agricultural products of wheat, clever and alfalfa.. Results ‎showed that the highest and the lowest of efficiency index of 1.85 and 1.43 belong to ‎alfalfa and clever respectively andirrigation water consuming efficiency were 61.9, 76.01 ‎and 150.1 for wheat, alfalfa and clever, respectively. Also, results demonstrated that ‎efficiency-added product index for all three products of wheat, alfalfa and clever were ‎‎6112.7, 6505.2 and 4870.3 Rial/m3, respectively. Finally, according to the result, alfalfa ‎has the highest productivity compared to other products.‎