آموزش نهج‎البلاغه در دانشگاه‌ها و ارائۀ راهكاري مناسب براي تدريس آن در مقطع كارشناسي (بررسي موردي دانشگاه تهران و علامه طباطبايي)

Teaching “Nahj al-Balaghah” in Universities and Introducing an Appropriate Strategy for Teaching it at the Undergraduate Level

چكیده آموزش نهج‎البلاغه به عنوان یكی از شاخه‎های مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاه‎های ایران مورد توجه قرارگرفته‎است. یكی از شیوه‎های مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزه‌‌های دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهج‎البلاغه است. این در حالی است كه نهج‎البلاغه در تقسیم‎بندی متون، یكی از شاخه‎های مهم متون ادبی شناخته می‌‌شود؛ لذا، توجه به جنبه‎های ادبی آن امری ضروری در آموزش است، زیرا استادان می‎توانند با استفاده از روش‎های كارآمد و نوین تدریس، مهارت‎هایی همچون صحیح‎خوانی، درك و فهم معنایی، ذوق ادبی و تشخیص ویژگی‎های سبكی حضرت علی (ع) را در دانشجویان افزایش دهند. امروزه، نظریه‎پردازان و متخصصان آموزش متون ادبی، راهبردهای كارآمدتری را برای آموزش نهج‎البلاغه ارائه‎داده‎اند كه نه‎تنها به آموزش آموزه‌‌های محتوایی آن اهمیت می‌‌دهد، بلكه ادبیّت این متن عظیم ادبی را نیز پوشش می‌‌دهد. از این رو، جستار حاضر درصدد معرفی این راهبردها و میزان اجرای آن‌ها در دانشگاه‌‌های تهران است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار اصلی آن را پرسشنامة محقق ساخته است. برخی از مهم‎ترین یافته‌‌های پژوهش نشان‎داد كه نهج‎البلاغه در دانشگاه‎های تهران به عنوان یك متن ادبی تدریس نمی‎شود و بیشتر به مسائل محتوایی آن توجه می‌شود.

Teaching “Nahj al-Balaghah” as one of the major branches of Islamic literature has been considered in Iranian universities for more than three decades in form of compulsory and optional course. One of the common and almost traditional teaching methods of this great text is to express its religious teachings and the underlying wisdom, faith and educational points. Nahj al-Balaghah is known as an important branch of the Arabic literature in classification of the texts, so paying attention to the literary aspects of “Nahj al-Balaghah” is essential in its teaching. This is because with the help of efficient and modern teaching methods, the professors can increase the student’s skills like proper text reading, semantic understanding, literary taste and recognizing stylistic features of Imam Ali’s (pbuh) speech. Today, theorists and specialists in the field of literature teaching have offered effective strategies for teaching “Nahj al-Balaghah”, which both consider teaching its content and cover the literature of this great text. Thus, the present study seeks to introduce these strategies and find out to what extent they have been implemented in Tehran universities. The main tool in this descriptive-analytical research is a questionnaire. Some of the most important findings of the present research show that “Nahj al-Balaghah” is not taught as a literary text in the universities, but rather its contents are considered and paid attention to.