طرح نمونه‌برداري استاندارد شده براي سفيد‌بالك ياس (Hemi.: Aleyrodidae) Aleuroclava jasmini (Takahashi) در باغ‌هاي مركبات استان خوزستان

Standardized sampling plan for Jasmine whitefly Aleuroclava jasmini (Takahashi) (Hemi.: Aleyrodidae) in Khuzestan’ citrus orchards, Southwest of Iran

طي سال هاي 90- 1389 توزيع فضايي، سطوح دقت و تعداد نمونه براي ارزيابي جمعيت سفيد‌بالك ياس Aleuroclava jasmini (Takahashi) در باغ‌هاي مركبات استان خوزستان بررسي شد. بدين منظور، نمونه‌برداري طبقه‌اي تصادفي از41 باغ، در چهار جهت جغرافيايي باغ و از چهار سمت درختان ( 5 برگ كامل روي هر سمت درخت) انجام شد. جمعيت تخم، سنين 1-4 پورگي و پوسته‌هاي شفيرگي در يك سانتي‌متر مربع از سطح زيرين برگ‌ها شمارش شد. نتايج نشان داد كه ميانگين جمعيت براي تخم و پوره‌ها به ترتيب 9/34 و 13/49 پوره در سانتي‌متر مربع برگ بود. بين ميانگين تغييرات نسبي RV در دو نسل بهار و پاييزآفت، جهت‌هاي جغرافيايي باغ و نيز جهت جغرافيايي برگ‌ها روي درختان براي هيچيك از مراحل نشو و نمايي آفت اختلاف معني‌داري وجود نداشت. نتايج پراكنش فضايي بين باغ‌هاي مختلف با استفاده از دو مدل آيوايو و قانون توان تيلور نشان داد كه مدل تيلور به نحو مطلوب‌تري داده‌ها را برازش مي‌نمايد (R2 بين 94/0 تا 96/0). ضرايب رگرسيوني معادله خط(b) براي تخم، پوره‌ها و پوسته‌هاي شفيرگي به ترتيب 82/1 ، 67/1 و 79/1 بوده كه بيانگر توزيع تجمعي جمعيت‌ها در پهنه باغ‌هاي استان مي‌باشد. ميزان شاخص تجمع عموميK (Kcommon) براي جمعيت به ترتيب 29/0 ،57/0، 36/0، 7/0و 79/0تعيين شد. پايين‌ترين سطح دقت مجاز براي اين آفت 5/12 درصد تعيين شد. تعداد نمونه ثابت براي شمارش مرحله تخم، پوره، پوسته شفيرگي، مجموع دو مرحله زيستي زنده و كل جمعيت در سطح 25 درصد به ترتيب 55، 28، 45، 23 و 20 برگ تعيين شد.

Spatial distribution, precision levels, number of samples for Jasmine whitefly, Aleuroclava jasmini (Takahashi) (Hemi.: Aleyrodidae) was studied during 2010 and 2011 growing seasons in citrus orchards of Khuzestan Province, Iran. To do this, the samples were taken from 41 citrus orchards, in four geographical directions and four sides of a tree (five leaves on each sides of a tree) with stratified random sampling method. Number of eggs, 1st-4th instar nymphs and exuviae per 1 cm2 on lower surface of mature leaves were counted. Results showed that maximum of mean density of eggs and pupae in each citrus orchards was 34.9/cm2 and 49.13/cm2 on each leaf, respectively. There was no significant differences between the relative variation at each developmental stages at two spring and autumn generations, geographic directions of trees in citrus orchard and different geographical sides of each tree. The data of spatial distribution for the pest population among all citrus orchards with both Iwao’s Patchiness regression method and Taylor’s Power Law indicated that Taylorʹs Power Low showed a better fit than Iwaoʹs model. The regression coefficient (b) for eggs, pupae and exuviae were 1.82, 1.67 and 1.79, respectively showing negative binomial distribution among populations. The common K for egg, pupae and exuviae, sum of alive stages and total population were determined 0.29, 0.57, 0.36, 0.7 and 0.79, respectively. The lowest level of permissible precision was determined 12.5% for this pest. Number of fixed samples in the precision level of 0.25 for egg, pupae, exuviae, sum of alive stages and total population were calculated 55, 28, 45, 23 and 20 leaves, respectively.