ارزيابي مزرعه‌اي بي‌تورين، يك فرمولاسيون تجارتي از باكتريBacillus thuringiensis روي كرم ساقه‌خوار نواري برنج (Chilo suppressalis Walker)

Field evaluation of Bithurin, a commercial formulation of Bacillus thuringiensis against stripped stem borer, Chilo suppressalis Walker

باكتري var. kurstaki Bacillus thuringiensis (Berliner) از عوامل بيمارگر حشرات مي‌باشد كه امروزه براي كنترل حشرات زيان‌آور به دو صورت پاشش مخلوط اسپور با كريستال و انتقال ژن كريستال سمي دلتا آندوتوكسين به ژنوم گياه ميزبان كاربرد دارد. اين بررسي به منظور ارزيابي تاثير بي تورين روي كرم ساقه‌خوار نواري برنج Chilo suppressalis Walker (Lepidoptera: Pyralidae) در شرايط مزرعه اي در سال 1389 در شهرستان رشت انجام شد. در اين پژوهش از آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با دو فاكتور مقدار محلول پاشي (5/0، 1 و 5/1 ليتر در هكتار از باكتري باسيل و تيمار شاهد آب‌پاشي) و تعداد محلول پاشي (يك، دو و سه بار) استفاده شد. قبل از آلوده‌سازي مصنوعي مزرعه با كرم ساقه‌خوار برنج، محلول پاشي با مقادير مختلف اين باكتري انجام شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه در بين تيمارهاي آزمايشي، دو و سه بار محلول پاشي بي‌تورين به ميزان 5/1 ليتر در هكتار با دو و سه بار كم‌ترين درصد آلودگي جوانه‌هاي مركزي مرده را در مقايسه با تيمار شاهد داشت و نيز بيش‌ترين كارايي در تيمار با سه بار محلول‌پاشي مشاهده شد. همچنين مصرف سه بار محلول‌پاشي بي‌تورين با مقدار يك ليتر در هكتار در مرحله‌ي رويشي گياه برنج آلودگي جوانه‌هاي مركزي مرده را به 52/0 درصد نسبت به تيمار شاهد كاهش داد. در مرحله‌ي زايشي گياه برنج در مزرعه، كم‌ترين درصد آلودگي خوشه‌هاي سفيد شده در نسل دوم آفت در تيمار 5/1 ليتر در هكتار با دو و سه بار محلول‌پاشي به ترتيب 78/0 و 83/0 درصد به دست آمد. همچنين محلول‌پاشي بي‌تورين با 5/1 ليتر در هكتار با دو و سه بار مصرف در مرحله‌ي زايشي گياه برنج از كارايي (93/42 و 48/48 درصد) بيش‌تري نسبت به ساير تيمارها برخوردار بود. بنابراين در مناطقي كه آلودگي بيش از يك دسته تخم و يا يك عدد پروانه ساقه خوار در مترمربع وجود داشته باشد، تا سه بار محلول پاشي قابل توصيه مي‌باشد.

Bacillus thuringiensis (Bt) is widely used in two forms, toxic crystal and a mix of spores and crystal for controlling of harmful insects. This research carried out in order to evaluate the effect of Bithurin on striped stem borer, Chilo suppresslis (SSB) under field conditions in Rasht during 2010. The experiment was conducted in a complete randomized design with two factors including: Dose and usage times with 3 replications. Results showed that 1.5 and 1 liter per hectare with two and three application times of Bithurin had the most effect on SSB and reduced the percentage of dead hearts to 0.42 and 0.47 %, respectively. Also, the highest efficacy in first generation of SSB was observed in the treatment of 1.5 liter per hectare with three times spraying (61.22%). In this study, spraying of one liter Bithurin with three times per hectare in the rice vegetative stage reduced the percentage of dead hearts to 0.52% in comparison with control. In reproductive stage of rice, percentage of the lowest infection white heads observed in 1.5 liter per hectare in plots with two and three times application, 0.78 and 0.83%, respectively. Also, the highest efficacy observed in plots with 1.5 liter per hectare with two and three times application in comparison with control (42.93 and 48.48%), respectively. Infection of white heads reduced by 3.84% in comparison with control in rice field. Therefore, if in a field infection is higher than the norm, 2-3 times of spraying can be recommended.