سميت تنفسي اسانس هاي زيره سبز، نعناع و اسطوخودوس روي مراحل تخم و بالغ كنه تارتن دولكه اي Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)

Fumigant toxicity of cumin, spearmint and lavender essential oils against eggs and adults of two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)

كنه تارتن دولكه ايKoch Tetranychus urticae يكي از مهم ترين آفات محصولات باغي، صيفي- سبزي و زينتي در سراسر جهان محسوب مي شود. استفاده مكرر از سموم شيميايي توسعه مقاومت به آفت كش ها، اثرات نامطلوب بر موجودات غير هدف و آلودگي هاي زيست محيطي را به همراه داشته است. گياهان منابع سرشاري از متابوليت هاي ثانويه با خاصيت آفت كشي مي باشند كه مي توانند جايگزين مناسبي براي آفت كش هاي شيميايي در مديريت آفات شوند. در اين پژوهش سميت تنفسي اسانس سه گونه از گياهان دارويي به نام هاي زيره سبز (L. Cuminum cyminum)، نعناع (L. Mentha spicata) و اسطوخودوس (Lavandula stoechas L.) به روش تدخيني روي مراحل تخم و بالغ كنه تارتن دولكه اي مورد بررسي قرار گرفت. اسانس هاي گياهي به روش تقطير با آب و به كمك كلونجر تهيه شدند. آزمايش ها در دماي 1±25 درجه سلسيوس، رطوبت نسبي 5±50 درصد و دوره نوري 16 ساعت روشنايي و 8 ساعت تاريكي انجام شد. غلظت 50 درصد كشنده (LC50) براي اسانس هاي زيره سبز، نعناع و اسطوخودوس روي كنه هاي بالغ ماده به ترتيب 762/19، 929/20 و 534/34 ميكروليتر بر ليتر هوا پس از 24 ساعت به دست آمد. در زيست سنجي هاي تخم كشي، مقادير LC50 براي سه اسانس مذكور به ترتيب 585/40، 714/19 و 953/30 ميكروليتر بر ليتر هوا محاسبه شد. نتايج نشان داد كه اسانس زيره سبز بيشترين خاصيت بالغ كشي را نسبت به دو اسانس ديگر داشت، اما اختلاف معني داري بين اثر كشندگي اسانس هاي زيره سبز و نعناع وجود نداشت. هم چنين اسانس نعناع به طور معني داري نسبت به دو اسانس ديگر، بيش ترين اثر كشندگي را روي مرحله تخم كنه تارتن دولكه اي داشته است.

Two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch is one of the most important pests of orchard trees, vegetables and ornamental crops worldwide. Frequent chemical pesticide applications have caused development of resistance, undesirable effects on non target organisms and environmental pollutions. Plants are rich sources of secondary metabolites with pesticidal properties which can be a suitable alternative to chemicals in pest’s management. In this study, fumigant toxicity of three medicinal plant essential oils including cumin (Cuminum cyminum L.), spearmint (Mentha spicata L.) and lavender (Lavandula stoechas L.) were tested against eggs and female adults of T. urticae. The essential oils were obtained by Clevenger-type water distillation. Experiments were carried out at 25±1°C, 50±5% RH and under a photoperiod of 16L: 8D. The median lethal concentration (LC50) for the essential oils from cumin, spearmint and lavender essential oils were 19.762, 20.929 and 34.534 µl/L air, 24h. after treatment, respectively. In ovicidal bioassays, the calculated LC50 values for oils were 40.585, 19.714 and 30.953 µl/L air, respectively. The results showed that cumin oil had the highest adulticidal effect in comparison with other essential oils, but there were no significant differences between the lethal effect of cumin and spearmint essential oils. Also spearmint oil had significantly the highest lethal effects against eggs of T. urticae than the other two essential oils.