رديابي و واكاوي مفاهيم اسپينوزايي در پديدارشناسي روح هگل

A Survey on Spinozan Concepts in Hegelʹʹs Phenomenology of Spirit

مفسران تاكنون بارها به بررسي مقابله‌اي مفاهيم اسپينوزايي و هگلي پرداخته‌اند، به‌ويژه بر اساس آثاري كه هگل در آن‌ها مستقيماً به اسپينوزا اشاره مي‌كند (مانند منطق و درس‌گفتارهاي تاريخ فلسفه). ما در اين تحقيق مي‌كوشيم كار دشوارتري انجام دهيم: مفاهيم اسپينوزاييِ كتاب اخلاق را دقيقاً در همان مقطعي از فلسفه هگل رديابي مي‌كنيم كه هيچ نامي از اسپينوزا در ميان نيست، يعني در پديدارشناسي روح. جست‌وجو در زبان‌هاي متفاوت نشان مي‌دهد كه هيچ كتاب يا مقاله‌اي تاكنون پژوهش خود را مشخصاً و منحصراً بر اين موضوع متمركز نكرده است و تحقيق زير از اين حيث، نوآورانه است. ما در اين تحقيق پس از بيان مقدمه‌اي كوتاه درباره نسبت آثار هگل با اسپينوزا، به استخراج و واكاوي تقابل‌هايي از قبيل جوهر اسپينوزايي ـ روح هگلي، ماشين‌انگاري (mechanism) اسپينوزايي ـ اندام‌وارگي (organism) هگلي و سرمديت اسپينوزايي-تاريخيت هگلي مي‌پردازيم و درنهايت نشان خواهيم داد كه پديدارشناسي روح چگونه اخلاق اسپينوزا را به ‌شيوه‌اي هگلي رفع كرده است.

Commentators have hitherto analyzed the interrelation between Spinozan and Hegelian concepts, especially in works where Hegel directly mentions Spinoza (such as Logic and The Lectures on History of Philosophy). The present inquiry, however, is an attempt to undertake the harder task of studying Spinozan concepts of Ethics exactly at the juncture in Hegelʹs philosophy where there is no trace of Spinoza, i.e. in Phenomenology of Spirit. A survey of works written in various languages shows that there is no book or article specifically and exclusively written on this subject; in this respect, the present inquiry is innovative. After a short introduction to the reciprocity of Hegelʹs works and Spinozaʹs philosophy, the inquiry will bring out and examine some oppositional concepts from these two books (namely Ethics and Phenomenology of Spirit), such as Spinozan substance/Hegelian spirit, Spinozan mechanism/Hegelian organism, and Spinozan eternity/Hegelian historicity, and finally, it will reveal how Phenomenology of Spirit sublates Spinozaʹs Ethics in its Hegelian sense of sublation.