پيدايش سوژه اجتماعي در انديشه هگل

Generation of Social Subject in Hegel’s Thought

امروزه انديشمندان بسياري از انسان به‌مثابه كنش‌گر اجتماعي ياد مي‌كنند. اين انديشمندان برآنند كه تماميت و كمال هر فرد انساني و سرانجام انسانيت به طور كلي نه با اعمال فردي و در تامل انتزاعي افراد مجزا، بلكه به واسطه مشاركت‌هاي مسولانه‌اي تحقق مي‌پذيرد كه هر عضو اجتماع در تعامل با جهان و ساير افراد انجام مي‌دهد. در نظر اين انديشمندان انسان نه سوژه فردي بلكه سوژه اجتماعي است. اين مقاله سعي در تبيين مباني نظري اين رويكرد به انسان دارد. به اين منظور نحوه بروز و تكون اين ايده در يكي از بنيادي‌ترين خاستگاه‌هايش، انديشه هگل، به تصوير كشيده مي‌شود. در اين تصوير هگل ضمن نقد تصور گذشتگان خود از هويت انساني به‌مثابه سوژه فردي، از آن به‌مثابه سوژه اجتماعي ياد مي‌كند. نقد و بررسي اين تفكر به خصوص مي‌تواند مورد توجه آن دسته از سنن فكري قرار گيرد كه بسيار بيش از اشتغال به مسايل اجتماعي به دنبال پي‌ريزي نظام‌هاي انديشه‌اي هستند كه ساختار و محتواي خود را در انزواي ذهن فردي دارا باشد.

Nowadays, many scholars refer to humans as social actors. These scholars believe that the realization of humanity and, thus, flourishing of individuality depend not on divided action and abstract reflections of individual people but on responsible participation of each member of human society in his interactions with the world and other humans. The scholars see humans not as individual subjects but as social subjects. This article is an attempt to explain the theoretical basis of this approach. For this purpose, it will consider this ideain one of its most fundamental modes of occurrence, i.e. Hegelʹs thought. Hegelʹs notion of the individual subject in thethought of his intellectual ancestors and then his approach in showing men as social subjects will also be addressed.