مطالعه تطبيقي كيفيت زندگي در محلات بافت جديد و قديم شهري (نمونه موردي : محله شهرك قدس و قطارچيان شهر سنندج )

A Comparative Study of Quality of Life in old and new urban areas (Case Study: neighborhoods of Qods and Qtarchyan in Sanandaj)

تحقيق در مورد كيفيت زندگي، به طور نسبي پديده تازه اي است و در حال حاضر به يكي از مهمترين حوزه هاي مطالعات شهري تبديل شده است؛ به طوري كه نقش مهمي در پايش سياست هاي حوزه عمومي و اثر بخشي برنامه هاي مديريت و برنامه ريزي شهري ايفا مي كند. هدف اين پژوهش، مطالعه تطبيقي كيفيت زندگي در دو بافت قديمي و جديد شهري سنندج و شناسايي مولفه هاي موثر بر بهبود كيفيت زندگي در هر دو بافت با تاكيد بر نكات برجسته آنهاست. مقاله حاضر با تاكيد بر بعد ذهني كيفيت زندگي، ميزان رضايت مندي ساكنان دو محله انتخابي از بافت قديم و جديد را با استفاده از شاخص هاي كيفيت زندگي، مورد ارزيابي قرار داده و مدل نظري ارايه شده در اين زمينه بر اساس چارچوب ديدگاه تحقيقات تجربي و با توجه به ميزان رضايت مندي بنا شده است. به منظور ساختاربندي و ايجاد درخت ارزش كيفيت زندگي، از روش كل به جز (بالا به پايين) استفاده شده كه در چهار سطح تنظيم گرديده است. بر مبناي سنجه هاي سطح آخر، تعداد 45 سوال در قالب پرسش نامه تدوين و كيفيت زندگي شهري بر اساس طيف پنج گزينه اي ليكرت توسط ساكنين مورد ارزيابي قرار گرفته است. اطلاعات استخراج شده از پرسش نامه با استفاده از روش هاي آماري من_ ويتني، فريد من و ضريب همبستگي رتبه اي اسپيرمن تحليل شد. بر اساس نتايج به دست آمده از تحليل، فرضيه تحقيق مبني بر مطلوب تر بودن كيفيت زندگي در بافت جديد نسبت به بافت قديم تاييد شد و ميانگين رتبه امتياز رضايت مندي ساكنان محله قطارچيان(با ميانگين رتبه 133.76) و محله شهرك قدس (با ميانگين رتبه 284.48) ميزان تفاوت رضايت مندي ساكنان دو محله را آشكارساخت.

Research on the quality of life is a relatively new phenomenon and has become one of the most important subjects of urban studies; hence, it plays a very important role in determination of public policies and monitoring the effectiveness of urban management and planning. The purpose of this research is not only a comparative study of quality of life in both the old and new neighborhoods of Sanandaj but also a study of identification of factors that affect the quality of life in both contexts regarding their important points. By focusing on the subjective quality of life, this paper evaluates the residentsʹ satisfaction in the old and new neighborhoods through applying quality of life criteria. The theoretical model is based on the empirical research which has been established regarding the residentsʹ satisfaction. The research methodology is in the direction of descriptive-analysis method which used questionnaires and field visits to collect the data. In this regard, two hypotheses were tested: (1) There are significant differences between the quality of life in two neighborhoods and (2) there is significant relationship between quality of life and socio-economic status of the people in the neighborhoods. The methods of whole to part (top to bottom) were used to create the life quality tree structure. This has been set at four levels. Based on the last level of measures, a total of 45 questions designed to evaluate the quality of urban life by the residents with five-item Lickert scales. Extracted Data from the questionnaires were analyzed using the Mann-Whitney, Friedman and the Spearman correlation coefficient. Based on the results of the analysis, the quality of life in a new neighborhood is better than old one. Average satisfaction rate of residents in Qtarchyan (133.76) and Qods neighborhood (284.48) revealed major differences regarding the second hypotheses of the research. In details, T-test results shows that residents of Qods neighborhood have the highest satisfaction rate regarding the sense of belonging factor, and the lowest one to the factor of healthcare facilities. In neighborhood of Qtarchyan, the highest satisfaction rate is in line with the factor of healthcare facilities and the lowest rate with the factor of personal safety.