بررسي و نقد خط‌مشي آموزش عالي در قبال استعدادهاي درخشان: بهره‌اي از تعاليم رشد در اسلام

Analysis of Supreme Education Policy on Brilliant Students Based on Islamic Teachings

هدف: ارزيابي قوانين مصوب شوراي هدايت استعدادهاي درخشان وزارت علوم، تحقيقات و فنّاوري در قبال نخبگان، كه در مجموع «خط‌مشي آموزش عالي در قبال استعدادهاي درخشان» را ترسيم مي‌كنند. روش: از تركيب سه رويكرد «موردكاوي، حقوق عمومي و ديني» در مطالعه خط‌مشي عمومي بهره گرفته شد. همچنين مبتني بر رويكرد ديني، به اصولي در مباحث تعالي‌بخشي اسلامي اشاره و خط‌مشي از آن منظر، نقد و ارزيابي شده است. يافته‌ها: از ديدگاه كلان و تربيت‌محور، سياستهاي آموزش عالي در قبال نخبگان از ايرادهاي مهمي رنج مي‌برد؛ براي نمونه، اغلب نتوانسته همه‌جانبه بودن رشد استعدادها را در وجود آدمي مدّ نظر قرار دهد و رويكردي تك‌بعدي نسبت به اين افراد اتخاذ كرده است؛ يا اينكه، عدم تناسب مهمي ميان سياستهاي حمايتي با سياستهاي مسيوليتي وجود دارد. اين سياستها همچنين از فقدان سير تدريجي در اعمال ابزارها و برنامه‌هاي خود به طور جدّي رنج مي‌برد. ايراد بعدي به نگاه يكسان به همه افراد برمي‌گردد و اينكه نتوانسته است راهبردهاي متفاوت را نسبت به افراد مختلف و متناسب با اقتضايات و تفاوتهاي ايشان اعمال كند. غفلت ديگر به ناديده گرفتن سياستهاي تنبيهي در كنار سياستهاي تشويقي برمي‌گردد. نتيجه‌گيري: اعمال موفق چنين سياستي نيازمند برخورداري از سطوح چندگانه رشد (دانشگاهها، دانشكده‌ها، اساتيد، دانشجويان) است كه در اين سياست تنها بر سطح دانشجويان تمركز وجود دارد كه آن نيز خلل جدّي در تامين اهداف سياست ايجاد خواهد كرد. در پايان هر محور، پيشنهادهايي نيز براي ارتقاي خط‌مشي ارايه شده است.

Objectives: The present article aims at studying and criticizing the policies of supreme education on brilliant students, decided by brilliant studentʹs guidance council. Method: For this purpose the combinations of the following three approaches are mentioned; case analysis approach, general right approach and religious (moral) approach. Result: The result of our research shows serious difficulties in supreme education policies on brilliant and talented studentsʹ .one of the problems is a single aspect approach toward the growth of talented students and suffering from a lack of an over all vision to the subject. The other problem here is a gap between supporting policies and responsibility based policies. Other problems are: a general and cliché point of view rather than a specific and comprehensive approach, ignoring punishment in policies beside encouraging approaches. Conclusion: The authors of the paper conclude among the requirements of different levels of universities, faculties, professors and students; the only level which is focused on, is students