بررسي تاثير رفلكسولوژي بر نشانه هاي جسمي زنان مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس

The effects of reflexology on physical symptoms in women with multiple sclerosis

چكيده مقدمه: بيماري مولتيپل اسكلروزيس يك بيماري پيچيده، چندچهره و بدون درمان قطعي است كه اغلب با تنوعي از نشانه هاي جسمي بروز پيدا مي كند. پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير رفلكسولوژي بر شدت خستگي و درد زنان مبتلا به ام.اس انجام شد. مواد و روش ها: اين پژوهش يك مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي يك سو كور بود كه بر روي50 نفر بيمار مبتلا به ام.اس مراجعه كننده به كلينيك ام.اس بيمارستان آيت الله كاشاني اصفهان انجام شد. واحدهاي مورد پژوهش به صورت تخصيص تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل قرار گرفتند. در گروه آزمون، رفلكسولوژي طي 4 هفته، دو بار در هفته و به مدت 40 دقيقه براي هر بيمار انجام شد و گروه كنترل فقط تحت درمان هاي دارويي طبق دستور پزشك معالج قرار گرفتند. اطلاعات، با استفاده از مقياس سنجش شدت خستگي و مقياس عددي درد، قبل از انجام مداخله، بلافاصله و دو ماه بعد از آن در دو گروه جمع آوري گرديد. تجزيه و تحليل داده ها به وسيله نرم افزار spss نسخه 18و آمار توصيفي و استنباطي انجام شد. يافته ها: آزمون آناليز واريانس با مشاهدات تكراري، تفاوت آماري معني داري از نظر ميانگين نمره شدت خستگي و درد در زمان-هاي مختلف در گروه آزمون نشان داد (05/0 > p). در حالي كه اين تفاوت در گروه كنترل معني دار نبود. نتايج آزمون تي مستقل تفاوت آماري معني داري را بين دو گروه از نظر ميانگين نمره شدت خستگي و درد قبل از مداخله نشان نداد اما بلافاصله و همچنين دو ماه پس از مداخله بين دو گروه اين تفاوت معني دار بود (05/0 > p). بحث و نتيجه گيري: به نظر مي رسد اجراي تكنيك رفلكسولوژي در تسكين شدت درد و خستگي مبتلايان به ام.اس موثر است. بنابراين انجام اين تكنيك به عنوان يك روش موثر پيشنهاد مي شود. كليدواژه ها: مولتيپل اسكلروزيس، رفلكسولوژي، درد، خستگي، طبّ مكمّل.

Abstract Introduction: Multiple sclerosis is a very complex and multi-faceted disease, without definitive treatment that often manifests with a variety of physical symptoms, therefore the present study aimed to determine the effects of Reflexology on fatigue and pain intensity in women with Multiple Sclerosis. Methods: This study is a single-blind randomized clinical trial that is done on 50 patients with multiple sclerosis referred to MS Clinic of Ayatollah Kashani Hospital (Isfahan, Iran). Participants were randomly assigned by minimization method into two groups: reflexology and control. In the experimental group, reflexology was performed within 4 weeks, twice a week for 40 minutes and the control group received medical treatment as directed by a physician. Data were collected through fatigue severity scale and numerical rating scale before, immediately after and two months after intervention in both groups. Data analysis was performed by Spss version 18 using descriptive and inferential statistic. Results: Findings obtained from repeated measures analysis of variance showed that there was significant difference in terms of severity of fatigue and pain, at different times in experimental group (p < 0.05), but this difference was not significant in the control group (p > 0.05). Furthermore, t - test showed that there was no significant difference in the severity of fatigue and pain before the intervention between two groups (P > 0.05), but there was significant difference immediately after and 2 months after intervention between two groups (P < 0.05). Conclusions: The results showed that this intervention is effective in relieving fatigue and pain severity in patients with MS, so this method as an effective technique can be recommended. Keywords: multiple sclerosis, reflexology, pain, fatigue complementary medicine.