تغاير خارجي عارض و معروض در معقولات ثاني فلسفي از ديدگاه صدرالمتالهين

Mulla Sadra on the External Difference between Accident and Subject of Philosophical Secondary Intelligible

ديدگاه ملاصدرا درباره نحوه وجود معقولات ثاني فلسفي به صورت‌هاي مختلفي بيان و تفسير شده است. از ظاهر عبارات ملاصدرا چنين برمي‌آيد كه معقولات ثاني فلسفي در خارج، مغاير با موصوف خود هستند. در تفسيرهايي كه فيلسوفان نوصدرايي از ديدگاه ملاصدرا ارايه كرده‌اند، اين تغاير به نحو صحيحي بيان نشده است. به اعتقاد نگارنده بيش‌تر اشتباهاتي كه در تفسير كلام ملاصدرا صورت گرفته از آن‌جا شروع شده كه سعي شده است از عبارات او، قاعده‌اي كلي براي تمام معقولات ثاني فلسفي استخراج شود، در حالي كه شواهد و قراين متعدد گوياي اين مطلب هستند كه او درصدد بيان چنين قاعده‌اي نبوده است. در اين مقاله ابتدا به فضايي كه ديدگاه ملاصدرا در آن شكل گرفته اشاره مي‌شود و سپس تفسير شهيد مطهري، استاد جوادي، آملي، و استاد يزدان‌پناه از ديدگاه ملاصدرا بيان و نقد خواهد شد. در پايان با استفاده از عبارت‌هاي خود ملاصدرا، ديدگاه وي را درباره چگونگي تغاير معقولات ثاني فلسفي بيان خواهيم كرد.

The Mulla Sadra’s view on the existence of philosophical secondary intelligible has been interpreted and expressed diversely. What is easily understood from Sadra’s statements is that the external aspect of philosophical secondary intelligible is distinguished from its descried aspect. This discrepancy has not been truly stated by some Neo-Sadraian philosophers those who have interpreted Mulla Sadra’s viewpoint. I think the source of the most misconceptions of the interpretations is because that the interpreters try to derive from his speeches a general principle for the whole philosophical secondary intelligible, while there are many evidences which indicate that he was not intended to present such a generalized principle. In this article, at first, we refer to the space in which Mulla Sadra’s thought is constructed and then, review and evaluate Shahid Motahari, Maestro Javadi Amoli, and Maestro Yazdanpanah’s interpretation. Finally, through refer to the different words and interpretations of Mulla Sadra, we try to express the Mulla Sadra’s view about the differentiation of philosophical secondary intelligible.