جلوه تصويري سماع و سراي مغان در ديوان حافظ دوره صفوي

چكيده ديوان حافظ كه نزد ايرانيان ارزش معنوي فراواني دارد در مكت بخانه هاي قديم يكي از كتاب هاي درسي بوده است. امروزه كمتر ايران ياي را مي توان ديد كه نام حافظ را نشنيده باشد و با بيتي يا غزلي از او آشنا نباشد. اين ديوان در دوره هاي تاريخي گوناگون از نظر تصويرگران ايراني نيز به دور نمانده و آنان را بر آن داشته است تا به دنياي پ ررمز و راز ديوان حافظ قدم نهند و به ترجمان تصويري اشعار وي بپردازند. هرچند كه بسياري از نسخه هاي مصور به سفارش رجال سياسي دربار مصور مي شده و تصويرگر در ارايه بي چون و چرا و آزادانه هنر خويش محدود بوده است، اما نفوذ انديشه اشراقي و نيز معرفت و آگاهي هنرمندان از شيوه هاي بيان رمزي و نحوه انعكاس عقايد عرفاني در تصوير باعث خلق آثار بي نظيري به ويژه در طول دوره صفوي در ايران شده است؛ ضمن اينكه ب هنظر مي رسد در اين دوره هنرمندان مضامين مشابهي را براي تصويرگري نسخه هاي اين ديوان در نظر داشته اند. پس از بررسي هاي اوليه مشخص شد كه هنرمندان تصويرگر دوره صفوي موضوع هايي از قبيل سماع، سراي مغان، بازي گوي و چوگان، مجلس بزم، ميكده و مجلس شكار را در تصويرگري هاي اشعار حافظ برگزيده اند. در اين تحقيق به بررسي مضامين تصاوير سماع و سراي مغان با هدف شناخت مفاهيمي پرداخته شده است كه هنرمندان تصويرگر در ارايه آثار خود بيشتر از آنها الهام گرفته اند و اينكه چگونه از آنها براي ايجاد ارتباط متن و تصوير بهره گرفته اند و اين كار در برخي ديوان هاي مصور دوره صفوي انجام شده است