بررسي اثر تغيير زاويه پلن منديبل بر روي دقت ابعاد تصاوير توموگرافي خطي منديبل

Effect of mandibular plane angle on image dimensions in linear tomography

زمينه و هدف: اندازه‌گيری دقيق استخوان توسط راديوگرافی برای تعيين ابعاد ايمپلنت ضروری است. راديولوژيست بايستی برای نيل به موفقيت، از اثر موقعيت سر بر روی ابعاد تصوير در روش‌های مختلف تصويربرداری آگاهی كافی داشته باشد. هدف از اين مطالعه بررسی ميزان اثر تغيير زاويه پلن منديبل بر روی دقت ابعادی تصاوير توموگرافی خطی منديبل بود.روش بررسی: اين مطالعه از نوع بررسی روش‌ها و in vitro بود. جهت بررسی اثر موقعيت سر روی ابعاد تصاوير توموگرافی خطی، تصاويری با تغيير زاويه پلن منديبل در جهات طرفی و قدامی‌خلفی از 3 منديبل خشك تهيه و با واقعيت مقايسه شده است. يك سری تصوير در حالت زاويه صفر درجه و 16 سری تصوير با ايجاد شيب 5، 10، 15 و 20 درجه در پلن منديبل در جهات فوقانی، تحتانی، لترال و مديال تهيه و فواصل عمودی از رأس كرست تا حاشيه فوقانی كانال منديبل در خلف و از رأس كرست تا حاشيه تحتانی منديبل در قدام در 12 ناحيه از هر منديبل در هر توموگرام اندازه‌گيری و با اندازه‌های واقعی در منديبل برش خورده در نواحی مشخصی كه با نشانگرهای راديواپك علامت‌گذاری شده بودند مقايسه شده است. برای تحليل داده‌ها از آناليز Repeated measure ANOVA استفاده گرديد.يافته‌ها: آناليز نشان داد كه بين حالت استاندارد و شيب قدامی خلفی 15 درجه به سمت بالا اختلاف معنی‌دار وجود داشت (001/0P=). همچنين بين حالت استاندارد و شيب‌های طرفی 10 درجه (008/0>P)، 15 درجه (001/0>P) و 20 درجه (001/0>P) به سمت بالا اختلاف معنی‌دار وجود داشت. ميانگين قدر مطلق خطا در حالت استاندارد يعنی شيب صفر درجه برای همه نواحی يكسان و به ميزان (mm 19/0±22/0) بود و بيشترين ميانگين قدر مطلق خطا در حالت استاندارد در ناحيه پرمولرها (mm 19/0±44/0) ديده شد. بيشترين ميانگين قدر مطلق خطا در تغيير شيب قدامی ‌خلفی در شيب 20 درجه به سمت پايين در ناحيه كانين‌ها (mm 88/0±1) مشاهده گرديد. بيشترين ميانگين قدر مطلق خطا در تغيير شيب طرفی نيز در شيب 20 درجه به سمت بالا در ناحيه كانين‌ها(mm 2±9/2) به دست آمد. نتيجه‌گيری: در تصاوير توموگرافی منديبل، به طور كلی بدون در نظر گرفتن ناحيه كانين‌ها در بيشتر موارد ميانگين قدر مطلق خطا در شيب های 5 تا 20 درجه در جهت قدامی ‌خلفی و طرفی در حد يك ميلی‌متر يا كمتر يعنی در محدوده قابل قبول قرار داشته است. هر چند اين اثر در شيب طرفی بيشتر از شيب فوقانی تحتانی، در خلف منديبل بيشتر از قدام آن و در شيب به سمت پايين بيش از شيب به سمت بالا بوده است.

Background and Aims: Accurate bone measurements are essential for determining the optimal size and length of proposed implants. The radiologist should be aware of the head position effects on image dimensions in each imaging technique. The purpose of this study was to evaluate the effect of mandibular plane angle on image dimensions in linear tomography.Materials and Methods: In this in vitro study, the vertical dimensions of linear tomograms taken from 3 dry mandibles in different posteroantenior or mediolateral tilts were compared with actual condition. In order to evaluate the effects of head position in linear tomography, 16 series of images while mandibular plane angle was tilted with 5, 10, 15 and 20 degrees in anterior, posterior, medial, or lateral angulations as well as a series of standard images without any tilt in mandibular position were taken. Vertical distances between the alveolar crest and the superior border of the inferior alveolar canal were measured in posterior mandible and the vertical distances between the alveolar crest and inferior rim were measured in anterior mandible in 12 sites of tomograms. Each bone was then sectioned through the places marked with a radiopaque object. The radiographic values were compared with the real conditions. Repeat measure ANOVA was used to analyze the data.Results: The findings of this study showed that there was significant statistical difference between standard position and 15º posteroanterior tilt (P<0.001). Also there was significant statistical difference between standard position and 10º lateral tilt (P<0.008), 15º tilt (P<0.001), and 20º upward tilt (P<0.001). In standard mandibular position with no tilt, the mean exact error was the same in all regions (0.22±0.19 mm) except the premolar region which the mean exact error was calculated as 0.44±0.19 mm. The most mean exact error among various postroanterior tilts was seen in 20º lower tilt in the canine region (1±0.88 mm) and for various mediolateral tilts the most exact error was seen in the canine region in 20º upper tilt (2.9±2 mm).Conclusion: The mean exact errors in various regions and various 5º to 20º posteroanterior and mediolateral mandibular tilts were in the range of acceptable values (≤1 mm) except for the canine region. However, this effect is more considerable in mediolateral tilt compared with posteroanterior tilt, posterior region compared with anterior region, and upper tilt compared with lower tilt.