مطالعه آزمايشگاهي خصوصيات هيدروليكي آبگيري از بستر رودخانه با وجود ديوار آب‌بند انتهايي

Experimental study of hydraulic characteristics of water diversion from the river bed with cutoff wall

در مناطق خشك و نيمه‌خشك مي‌توان از جريان‌هاي زير‌سطحي رودخانه‌اي به‌عنوان پتانسيل‌هاي موجود براي تامين بخشي از آب مورد نياز استفاده كرد. شيوه‌هاي مختلفي براي برداشت آب زيرسطحي رودخانه‌ها تاكنون به كار گرفته شده است، در اين پژوهش مدل آزمايشگاهي سازه جمع‌آوري و شبكه زهكشي جريان زيرسطحي آب در رودخانه در محل آزمايشگاه هيدروليك گروه مهندسي آب دانشگاه فردوسي مشهد ساخته شد و عوامل موثر بر ميزان جريان زيرسطحي انحرافي بررسي شد. نتايج نشان داد مقدار جريان انحرافي رابطه مستقيم با تراز سطح آب بر روي زهكش‌ها داشته و با افزايش فاصله بين زهكش‌ها دبي هر زهكش افزايش مي‌يابد. دبي زهكش‌ها در طول محيط متخلخل روند متغيري داشته به نحوي كه در ابتدا كاهش و سپس افزايش مي‌يابد. در ضمن كمترين مقدار دبي مربوط به زهكش مياني بود. در بررسي نحوه آرايش زهكش‌ها نيز مشخص شد كه استفاده از زهكش‌هاي كار گذاشته شده در دو عمق، با كوتاه‌تر كردن محيط متخلخل نتايج مناسب‌تري را به دست مي‌دهد. در نهايت مدل رگرسيوني ساده، براي طراحي سازه آبگير زيرسطحي با محيط متخلخل و شبكه زهكشي ارايه شد.

In arid and semi-arid regions, sub-surface flow of a river can be a potential of water supply. . Different methods have already been used to divert surface and subsurface water in the rivers. In this research, an experimental model of the intake was built in Hydraulic Laboratory in Water Engineering Department of Ferdowsi University for diverting surface and subsurface flow from the river and the effective factors on the amount of diverted flow were investigated. Results showed a direct relationship between the flow rate and the water level above each drain and the drained flow rate increases with increasing distance between the drains. The discharge of drains varies along the porous media, as it decreases at first and then increases. The lowest discharge was belong to middle drain. The assessment of different drains arrangement indicated that the installation of two rows of the drains in two depths gives higher efficiency. Finally, a regression mathematical model was developed for designing the subsurface intake with porous medium and drainage system.