آموزه بدا در قرآن، آراي كلامي شيعه، و آثار مولوي

The doctrine of Beda in the Qurʹʹan, Shiite theological ideas and the works of Rumi

ديرپاي‌ترين آموزه مورد اختلاف اديان بزرگ، ماجراي تشبيه و تنزيه، يا انسان‌پنداري و تعالي خداوند، در موضوعاتي از اين قبيل است: كه آيا قدرت، علم و اراده او نيز همانند آدميان دگرگوني مي‌‌پذيرد يا خير. اين مقاله نشان مي‌دهد كه مولانا بر خلاف جبرگرايان اشعري، و تا حدودي همسو با شيعه اماميه و مرجيه، براساس اعتقاد به كرم بي منتهاي حق تعالي، معتقد است كه دست كرم و جود خداوند در هيچ آني بسته نيست، بلكه با اندك بهانه‌اي، رحمت جديد او شامل كاينات مي‌‌گردد. اين ويژگي خداوند او را قادرتر نشان مي‌‌دهد. در نگاه مولوي، با نپذيرفتن تغيير اراده و مشيت خداوند (باور به بدا) دعا كردن كوششي بيهوده است. وي حتي روز قيامت را نيز عرصه تغيير اراده حق و تغيير سرنوشت آدميان مي‏شمارد و آن جهان را نيز شهري پربازار و كسب مي‏خواند . نتيجه عملي چنين باوري، اميد پيوسته و دعاي مدام است.

Tashbih and Tanzih (Immanence & transcendence of God) are the most enduring discrepancy in great religions, in this respect the following issues are raised: His power, knowledge, and free-will may alter like that of man. With a glance on some holy religious texts man-like God is found to be subject to change. This paper indicates that contrary to Ash?arite determinism, Molaw? believes in the limitless generosity of the Lord which may perpetually be applied for creatures. According to Molaw?, this characteristic of God don’t is an indicative of His power rather than His disability.Molaw? argues that rejecting the alteration in the divine will (means Badaʹ) makes praying a useless activity. he regards resurrection as an arena of alteration in the divine will and human destiny and entitles the other world as a trade city. This sort of belief results in continuous and limitless hope and prayer.