ارزيابي اثر تلفيقي كاربرد گوگرد باتيوباسيلوس بر عملكرد كيفي و خصوصيات مورفولوژيك گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

Evaluation of integrated impact of sulfur and Thiobacillus on qualitative and morphological characteristics of safflower (CarthamustinctoriusL.)

با توجه به قلياييت بالاي بيشتر خاك‌هاي ايران و عدم دسترسي كافي گياهان به برخي عناصر غذايي در اين شرايط، مصرف گوگرد يكي از راهكارهاي افزايش دسترسيبه عناصر غذايي غيرقابل حل به ويژه در خاك هاي آهكي و قليايي محسوب مي شود. البته شرط بهره برداري از توان بالقوه گوگرد، حضور ريزجانداران اكسيدكننده به ويژه باكتري هاي تيوباسيلوس مي باشد. اين آزمايش با هدف بررسي عملكرد كيفي و خصوصيات مرفولوژيك گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) تحت تاثير كودهاي گوگردي و تيوباسيلوس در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند در سال زراعي 88-1387 به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تيمارها دو فاكتور كود گوگرد آلي گرانوله در چهار سطح (0، 300، 400 و 500 كيلوگرم در هكتار) و كود بيولوژيك بيوسولفور حاوي تيوباسيلوس در چهار سطح (0، 1، 2 و 3 كيلوگرم در هكتار به ازاي 100 كيلوگرم در هكتار گوگرد آلي) بودند. صفات مورد بررسي شامل ارتفاع و قطر ساقه اصلي و خصوصيات كيفي شامل محتوي پروتيين و روغن دانه و غلظت گوگرد و فسفر برگ گلرنگ بودند. نتايج نشان داد كه اثر ساده كود گوگرد و كود بيولوژيك بيوسولفور حاويتيوباسيلوس و اثر متقابل آنهابر درصد روغن و پروتيين بذر، غلظت فسفر برگ، غلظت گوگرد برگ و ارتفاع و قطر ساقه اصلي گلرنگ معني دار (01/0?p) بود. بالاترين درصد پروتيين بذر مربوط به تيمار500 كيلوگرم در هكتار گوگرد برابر با 4/20 درصد بود و كمترين درصد پروتيين بذر برابر با 1/17 درصد مربوط به شاهد بود. كمترين درصد روغن (7/18 درصد) براي شاهد مشاهده شد و تيمار500 كيلوگرم در هكتار گوگرد بيشترين افزايش درصد روغن بذر را به ميزان 26 درصد نسبت به شاهد به خود اختصاص داد. بيشترين ارتفاع و قطر ساقه اصلي گلرنگ براي تيمار كاربرد 400 و 500 كيلوگرم در هكتار گوگرد با سه كيلوگرم در هكتار كود بيولوژيك بيوسولفور حاوي تيوباسيلوسمشاهده شد. بنابراين، با توجه به نتايج به نظر مي رسد كه مي توان مصرف تلفيقي گوگرد به همراه تلقيح با باكتري تيوباسيلوس را به عنوان راهكاري اكولوژيك در راستاي دستيابي به افزايش رشد و توليد كمي و كيفي گياهان دانه روغني نظير گلرنگ، به ويژه در خاك هاي با قلياييت بالا، مدنظر قرار داد.

Considering high alkalinity of Iranian soils and lack of availability of some nutrients in those conditions, sulfur consumption is one approach to increase the availability of insoluble nutrients especially in calcareous and alkaline soils. Effectiveness of sulfur depends on activity of sulfur oxidizing bacteria especially Thiobacillus genus (T). In order to study the qualitative yield and morphological characteristics of safflower (Carthamustinctorius L.), a field experiment was carried out as factorial layout based on a randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, College of Agriculture, Birjand University during growing season 2010-2011. Treatments were including four sulfur levels (0, 300, 400 and 500 kg.ha-1) and four levels of Thiobacillus (0, 1, 2 and 3 kg.ha-1 per 100 kg.ha-1 organic sulfur). Studied traits were height and diameter of stems and qualitative characteristics of safflower such as protein and oil contents in seed and sulfur and phosphorus concentrations in leaf. Results showed that the effect of sulfur and biosulfur with Thiobacillusas a biofertilizer and their interaction effects were significant (p?0.01) on oil and protein contents of seed, phosphorus and sulfur concentrations of leaf, and also on height and stem diameter of safflower. The highest seed protein content was observed in 500 kg.ha-1sulfur with 20.4% and the lowest was for control plots with 17.1%. The minimum oil content was recorded in control plots (18.7%) and the highest improvement compared to control was obtained in 500 kg.ha-1sulfur with 26%. The highest height and stem diameter of safflower were observed in 400 and 500 kg.ha-1sulfur with 3 kg.ha-1Thiobacillus. So, it seems that integrated application of sulfur with Thiobacillus inoculation is an ecological strategy for improving of qualitative and quantitative growth and producing of oil crops such as safflower.