ارزيابي عملكرد و صفات زراعي اكوتيپ هاي زيره سبز در تاريخ هاي متفاوت كاشت در منطقه كرمان

Evaluation of yield and agronomic traits of cumin (Cuminum cyminum L.) ecotypes in different sowing dates at Kerman region

به منظور مطالعه اثرات تاريخ هاي متفاوت كاشت بر پتانسيل عملكرد اكوتيپ هاي زيره سبز (Cuminum cyminum L.) و تعيين بهترين تاريخ كاشت اين گياه در كرمان؛ اين آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي و سه تكرار در سال زراعي 91-1390 اجرا گرديد. تاريخ هاي متفاوت كاشت (5 دي، 20 دي، 5 بهمن، 20 بهمن و 5 اسفند) به عنوان فاكتور اصلي و اكوتيپ هاي مختلف زيره سبز (سمنان، فارس، يزد، گلستان، خراسان رضوي، خراسان شمالي، خراسان جنوبي، اصفهان و كرمان) به عنوان فاكتور فرعي به كار برده شدند و صفات مختلف زراعي ارزيابي گرديدند. اثر تاريخ هاي كاشت بر تمام صفات به جز تعداد چتر در بوته، معني‌دار بود. بسياري از صفات نظير وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه، كاه و شاخص برداشت در بين اكوتيپ هاي مختلف معني‌دار بود. اثر متقابل تاريخ هاي كاشت و اكوتيپ هاي مختلف بر تمام صفات به جز وزن هزار دانه معني‌دار گرديد كه در برخي صفات نيز به صورت اثر متقابل تغيير در رتبه مشاهده شد. بر طبق نتايج، اكوتيپ كرمان در تاريخ كاشت پنجم اسفند از نظر عملكرد نسبت به ساير اكوتيپ ها برتري قابل توجهي نشان داد. بنابراين باتوجه به پاسخ بهتر اكوتيپ كرمان در اسفندماه براي منطقه كرمان، مطالعات بيشتر براي معرفي به كشاورزان در جنوب شرقي ايران، توصيه مي شود.

In order to study the effects of different sowing dates on yield potential of cumin ecotypes and to appoint the best sowing dates of cumin at Kerman, the present experiment was performed base on RCBD with split plot arrangement and 3 replications during growing season of 2011-2012. Different sowing dates (25th December, 9th January, 24th January, 8th February and 23th February) as main plot, and different cumin ecotypes (Semnan, Fars, Yazd, Golestan, Khorasan Razavi, Khorasan Shomali, Khorasan Jonoubi, Isfahan and Kerman) were used as sub plot. Effects of sowing dates were significant on all traits except number of umbel per plant. Most of the measured characteristics such as 1000-seed weight, biological, seed and straw yields and harvest index were significant among the different ecotypes. The interaction effects of sowing dates and different ecotypes were also significant on all traits except 1000-seed weight. Change in rank interaction was seen for some of the traits. According to the results, Kerman ecotype in 23rd February showed significantly the best performance in yield than other ecotypes, so considering to better response of Kerman ecotype to Kerman region, further scientific study for introducing to the farmers can be recommended in South East of Iran.