اثر زمان مصرف كود شيميايي در تلفيق با كود گاوي بر رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد سياهدانه (Nigella sativa L.)

Effect of application time of integrated chemical fertilizer with cattle manure on growth, yield and yield components of black seed (Nigella sativa L.)

يكي از جنبه هاي مهم توليد گياهان دارويي مصرف كمتر نهاده هاي شيميايي در توليد آن ها مي باشد، كه اين موضوع مي تواند علاوه بر افزايش توليد محصول در حفاظت از محيط زيست نيز موثر باشد. بنابراين، به منظور بررسي اثرات زمان مصرف كود شيميايي در تلفيق با كود گاوي بر رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد سياهدانه (Nigella sativa L.) آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با نه تيمار و سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 90-91 اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل شاهد (عدم مصرف نيتروژن)، كود گاوي، اوره، سه سطح كود تلفيقي تقسيطي ( كود گاوي+ كود اوره ، كود گاوي + كود اوره، + كود گاوي + كود اوره) و سه سطح كود تلفيقي غير تقسيطي ( كود گاوي+ كود اوره ، كود گاوي + كود اوره، + كود گاوي + كود اوره) بودند. نتايج نشان داد كه كاربرد تلفيقي كود آلي + شيميايي در مقايسه با كاربرد جداگانه موجب افزايش معني دار تعداد شاخه جانبي در بوته (5/11 درصد)، تعداد كپسول در بوته (4/9 درصد)، وزن هزار دانه (4/7 درصد)، وزن كپسول (9/5 درصد) و عملكرد بيولوژيكي (3/36 درصد) در سياهدانه گرديد. كاربرد غير تقسيطي كود اوره به همراه كود گاوي (50 :50) با بهبود تعداد كپسول در بوته و وزن هزار دانه موجب افزايش معني دار عملكرد دانه (2397 كيلوگرم در هكتار) گرديد. بنابراين، استفاده از روش تلفيقي كود آلي با شيميايي بويژه مصرف غيرتقسيطي كود اوره، با افزايش كارايي كوددهي موجب ارتقا ويژگي هاي كمي محصول سياهدانه مي شود، كه علاوه بر حذف هزينه كودپاشي سرك مي تواند در حفظ محيط زيست و سلامت گياه دارويي موثر باشد.

One of the important aspects of the medicinal plants production is using less chemical inputs. It could be effective for increasing of production and environmental purposes. In order to investigate the effects of application time of integrated chemical fertilizer with cattle manure on growth, yield and yield components of black seed (Nigella sativa L.), an experiment was conducted based on a randomized complete block design with nine treatments and three replications in Research Farm of Shahrekord University during growing season 2011-2012. The treatments consisted of control (no amended nitrogen), cattle manure, urea, three levels of split integrated fertilizers such as cattle manure + urea, cattle manure + urea, cattle manure + urea, and three levels of full integrated fertilizers including cattle manure + urea, cattle manure + urea, cattle manure + urea. The results indicated that integrated application of cattle manure with chemical fertilizer caused significant increase in number of main branch per plant (%11.5), number of capsules per plant (%9.5), 1000-seed weight (%7.4), capsule weight (%5.9), and biological yield (% 36.7) of black seed. Full dose application of urea fertilizer with cattle manure (50:50) due to improve of capsules per plant and 1000-seed weight increased significantly grain yield (2397 kg.ha-1). In general, use of integrated cattle manure with chemical fertilizer, full dose application of urea specially, with increasing of fertilizer efficiency led to improve of quantitative characteristic in black seed. This method caused to cost eliminates of top dressing fertilizer and it can be effective for environment and medicinal plant health.