تاثير سيستم ‌آبياري باراني بر بهينه سازي كودآبياري نيتروژن و تراكم بذر ارقام مختلف گندم

با عنايت به اين كه تا كنون در روش آبياري باراني اثرات متقابل روش و مقدار كوددهي روي تراكم و ارقام مختلف گندم بررسي نشده است، اين تحقيق به مدت دو سال زراعي در منطقه اصفهان با استفاده از طرح آماري اسپليت - فاكتوريل اجرا شد. در اين طرح آزمايشي تيمار روش كوددهي به عنوان كرت اصلي و فاكتوريل رقم و تراكم كاشت در كرت فرعي انتخاب شدند. تيمارهاي آزمايش عبارت بودند از: روش كوددهي در سه سطح (كوددهي به ميزان توصيه كودي به روش دست پاش(F1)، كوددهي در سيتسم آبياري باراني به ميزان توصيه كودي(F2) و كوددهي در سيستم آبياري باراني به ميزان30 % كمتر از توصيه كودي(F3) در كرت هاي اصلي و فاكتوريل ارقام گندم در سه سطح (پيشتاز،‌ شيراز و بهار) و تراكم كاشت در سه سطح (300، 400 و 500 دانه در مترمربع) در كرت هاي فرعي. در اين طرح سعي شد با استفاده از روش آبياري باراني، حجم آب مصرفي، نياز كودي مناسب در صورت كودآبياري و مناسب ترين تراكم كاشت ارقام مناسب گندم براي منطقه خشك اصفهان تعيين شوند. در جمع بندي نتايج حاصل از تجزيه واريانس تيمارها مي توان اظهار كرد كه تفاوت معني‌دار آماري بين عملكردهاي كمي گندم در سه تيمار كوددهي وجود نداشت. ميانگين عملكرد دانه در تيمارهاي كودي در سال اول؛ 6914 و براي سال دوم7720كيلوگرم در هكتار بود. بر اين اساس، ميزان توليد دانه به ازاي هر كيلوگرم اوره مصرفي در سه تيمار مذكور در سال اول به ترتيب 51/17، 92/17 و 44/23 و براي سال دوم بترتيب 39/15، 54/15 و 78/22 كيلوگرم بودند، كه نشانگر افزايش قابل توجه كارآيي مصرف نيتروژن در تيمار كوددهي در سيستم آبياري باراني به ميزان 30% كمتر از توصيه كودي، است. ميانگين عملكرد دانه مربوط به ارقام مورد مطالعه نشان داد در شرايط آبياري باراني، مناسب ترين رقم رقم بهار و بعد از آن رقم پيشتاز است.

Up to now, interactions between method and amount of nitrogen fertilizers application on plant density and variety of wheat under sprinkler irrigation systems have not been studied. Thus, this research was conducted during two years in Esfehan region with split factorial design. The treatments of this experiment were: Three fertilizers application methods (conventional manual application at the recommended rate, fertigation method with sprinkler irrigation system at the recommended rate, and fertigation with sprinkler irrigation method at 70 % of the recommended rate), three wheat varieties (Pishtaz, Shiraz, and Bahar), and three plant densities (300, 400, and 500 seed per square meter). In this study, the amount of water use, fertilizer requirement in case of fertigation, suitable density and variety of wheat under these conditions were determined and recommended for the region. Results showed that there were no significant differences in quantity of yield among the three fertilizer application methods. Mean grain yield in F1, F2, and F3 were 6914 and 7720 kg/ha for the first and second years, respectively. The amounts of grain produced per one kg applied urea were 17.51, 17.92, and 23.44 kg for the first year and 15.39, 15.54 and 22.78 kg for the second year in the three fertilizer treatments, respectively. Therefore, the nitrogen use efficiency in fertigation with 70% of the recommended rate (F3) was high. Mean grain yield for the inestigated varieties indicated that, in sprinkler irrigation, the most suitable variety were Bahar and Pishtaz, respectively.