اثر كارگذاري ورقه پلي اتيلن در عمق خاك بر نگهداري رطوبت و عملكرد گندم ديم در خاك سبك

كشور ايران به دليل نقصان ريزشهاي جوي ونامناسب بودن پراكنش زماني ومكان بارندگي، همواره بامشكل كمبود آب روبروست. در كنار اين مساله به دليل نسبت كم خلل و فرج ريز در خاكهاي سبك قدرت نگهداري آب در آنها ناچيز و نفوذ عمقي آب سريع و زياد مي باشد. از اين رو محققان سعي كرده اند تا آب را در ناحيه ريشه با استفاده از روش هاي متداول مانند لايه آسفالت، بتن و ورقه پلي اتيلني حفظ كنند. با توجه به شرايط خشك و نيمه خشك بودن آب و هواي اكثر مناطق كشور و كمبود رطوبت در خاك هاي سبك هدف از انجام اين تحقيق بررسي اثر استفاده از ورقه پلي اتيلني در خاك لوم شني با نفوذپذيري بالا در دو مزرعه اردبيل با دو عمق كارگذاري متفاوت بود تا مشخص گردد اولا كارگذاري اين ورقه و ثانيا عمق كارگذاري آن تا جه حد بر حفظ رطوبت وشاخص هاي رشد و عملكرد گندم ديم درمنطقه اي كه بيشتر بارندگي هاي آن خارج از فصل زراعي بوده و با شدت هاي بالا در طول فصل زراعي رخ مي دهد، موثر خواهد بود.از اينرو در مزرعه شماره يك ورقه پلي اتيلني در عمق 35 سانتي متري و در مزرعه دو در اعماق 30 و 40 سانتي متري خاك كارگذاشته شد. اين تحقيق در قالب طرح كاملا تصادفي تحت دو تيمار(ورقه دار و بدون ورقه پلي اتيلني ) و سه تكرار اجرا و اقدام به كشت گندم ديم در پاييز در هر دو مزرعه شد و در طول دوره رشد اقدام به اندازه گيري رطوبت با استفاده از دستگاه انعكاس-سنجي زماني(TDR) در طول دوره رشد گرديد. بعد از برداشت گندم، شاخص هاي رشد و عملكرد آن اندازه-گيري شد. نتايج نشان داد استفاده از ورقه پلي اتيلني به شكل تك عمقي (35 سانتي متري) در مزرعه شماره يك با افزايش محسوس نگهداري رطوبت در عمق 10 و 25 سانتي متري نسبت به شاهد به ترتيب با مقدار 13/5 % و 88/5 % حجمي باعث افزايش شاخص هاي رشد و عملكرد گندم به ويژه عملكرد دانه به مقدار 6/0 تن از 13/1 تن به 76/1تن در هكتارو عملكردكاه و كل ماده خشك به ترتيب از 58/1 و 7/2 تن به 6/3 و 05/5 تن در هكتار نسبت به شاهد شد. اين كار همچنين باعث افزايش متوسط ارتفاع ساقه از56/70 سانتي متر به 54/80 سانتي متر و كاهش وزن هزار دانه از 52/40 به 7/31 گرم شد. اما استفاده از ورقه پلي اتيلني در دو عمق خاك (30 و 40 سانتي متري) در مزرعه شماره دو و رها كردن فاصله 10 سانتي متري بين ورقه پلي اتيلني براي زهكشي آب نتوانست باعث افزايش قابل توجه رطوبت و در نتيجه شاخص هاي رشد و عملكرد گندم در خاك سبك گردد.

Iran as an arid and semi-arid country always faces with the problem of soil water shortage due to insufficient precipitation and, especially in light soils, low water holding capacity and high deep percolation. Therefore, researchers have tried to use new methods for increasing this capacity to keep the water in the root zone and increase the amount of plant available water and water use efficiency of plants and reduce the stress of water scarcity. One of these methods is use of an impermeable barrier under the root zone such as asphalt layer, polyethylene membrane, and so on. The aim of this research was to use polyethylene membrane in sandy loam soil in two fields in Ardebil, with high amount of deep percolation. To study the effect of this membrane with two different methods of application on soil moisture and plant growth response. This project was conducted with two treatments, one with using membrane in one and two depths and the other one without membrane (control), with three replications and using a completely randomized design. Wheat was planted in two fields. During plant growth period, the soil moisture was measured by Time Domain Reflectometry (TDR). After harvesting, wheat growth indices were measured. The results in field No.1showed that using polyethylene membrane had significant effect on soil moisture and increased it up to five volumetric percent. Also, it increased grain yield by 0.6 ton per hectare: from 1.13 to 1.67 t/ha; while straw yield and total dry matter increased from 1.58 and 2.57 t/ha to 3.6 and 5.05 t/ha, compared to the control. But, in field No.2 with two depths of membranes, these indices did not show significant effects, the probable reason being that the 10 cm distance between the membranes allowed the water drainage from the root zone.