طراحي راهنماي برنامه‌ي درسي مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي براي دانش‌آموزان با ناتواني هوشي در دوره‌ي ابتدايي

Designing a Prevocational Skills Curriculum Guide for Students with Intellectual Disabilities in Elementary Schools

هدف اين پژوهش، طراحي راهنماي برنامه‌ي درسي مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي براي دانش‎آموزان با ناتواني هوشي در دوره‌ي ابتدايي است. اين پژوهش به روش اكتشافي طي دو بخش اسنادي و ميداني صورت گرفت كه در بخش ميداني مهارت‌هاي ضروري پيش‌حرفه‌اي با استفاده از پرسش نامه‌ي محقق‎ساخته و نظرخواهي از 315 نفر از اوليا، 140 نفر از معلمان و 52 نفر از متخصصان شناسايي شدند. نتايج نشان داد كه مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي مورد نياز دانش‎آموزان با ناتواني هوشي شامل شش مولفه‌ي مهارت‌هاي اجتماعي، مهارت‌هاي جسمي، مهارت‌هاي تحصيلي كاربردي، مهارت‌ها و عادت‌هاي كاري، مهارت‌هاي زندگي روزمره و مهارت‌هاي درك مفاهيم زمان و مكان است كه مهارت‌هاي شناسايي شده به ترتيب اهميت گنجاندن‌شان در برنامه‌ي درسي در سه دسته مهارت‌هاي الزامي، مهارت‌هاي انتخابي و مهارت‌هاي اختياري مشخص شد. هم‌چنين در بخش اسنادي با مطالعه كتابخآن‌هاي مشخص شد كه هدف‌هاي برنامه‌ي درسي مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي دانش‌آموزان با ناتواني هوشي بايد رشد مهارت‌هاي اجتماعي، مهارت‌هاي جسمي، مهارت‌هاي تحصيلي كاربردي، مهارت‌ها و عادت‌هاي كاري، مهارت‌هاي زندگي روزمره و مهارت‌هاي درك مفاهيم زمان و مكان باشد. هم‌چنين پس از شناسايي ريوس محتوا بر اساس هدف‌هاي ياد شده، مشخص شد كه سازمان‌دهي عمودي محتوا بايد به روش دوره‌ي‌اي توسعه‌ي تدريجي محيط اجتماعي و سازمان‌دهي افقي محتوا به شيوه‌ي سازمان‌دهي چند رشته‌اي صورت گيرد. بهترين فعاليت، انجام فعاليت عملي در محيط‌هاي واقعي است؛ بهترين مواد و وسايل آموزشي، مواد و وسايل واقعي مورد استفاده در محيط طبيعي است؛ بهترين راهبردهاي تدريس روش نمايش، روش پروژه و روش گردش علمي است. بهترين گروه‌بندي، آموزش در گروه‌هاي كوچك با تعداد اعضاي چهار نفره داراي سطوح پيشرفت مشابه در موضوعات خاص است. مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي بايد در درون دروس ديگر گنجانده شود و هم‌زمان با ورود دانش‌آموزان به مدرسه، آموزش آن‌ها شروع شود و يك چهارم از زمان آموزش هر درس به آموزش اين مهارت‌ها اختصاص يابد. بهترين فضا براي رشد مهارت‌هاي پيش‌حرفه‌اي دانش‌آموزان با ناتواني هوشي، مدرسه محله‌محور است و بهترين روش ارزشيابي، آزمون‌هاي عمل‌كردي است.

The aim of this study was to design a curriculum guide of prevocational skills for students with intellectual disabilities in elementary schools. The study was of exploratory type accomplished in two stages of documentary and field studies. In the field study, the perspectives of 315 parents, 140 teachers and 52 professionals were examined using “the Prevocational Skills Questionnaire” which was developed by the researchers. The results revealed that six components of prevocational skills; that is, social skills, physical skills, functional academic skills, work skills and habits, daily living skills, and skills of understanding the concepts of time and place are necessary for students with intellectual disabilities and could be categorized into three groups of compulsory skills, elective skills and optional skills based on their importance. Also, in the second step the library study indicated that the aims of the curriculum for prevocational skills should be the development of the social skills, physical skills, functional academic skills, work skills and habits, daily living skills and skills of understanding the concepts of time and place. Moreover, we identified the content of the prevocational curriculum and found that the vertical organization of the content of such curriculum should be based on the cyclic gradual development of the social environment and the horizontal organization of the content should be based on a multidisciplinary method. Practical activities in actual environments are the best learning activities, and the actual materials in natural environments are the best materials. Also, demonstration, fieldtrip and project methods are the best teaching strategies. The best grouping is a small group of students with four members and homogeneous development. The starting time of training has to be from the beginning of the first grade in elementary schools. The best space for prevocational skills training is community-based school and the best assessment method for assessing the achievement is performance-based assessment.