اثر تنش آب در مرحله رشد رويشي بر روابط آلومتريك، صفات مهم ريشه و اندام هاي هوايي ارقام زودرس و ديررس سيب زميني (Solanum tuberosum L.) تحت شرايط كنترل شده

Effect of drought stress at vegetative growth stage on allometric relationships, root and shoot important characteristics of late and early maturing potato cultivars (Solanumtu berosum L.) under contr

خشكي يكي از مهمترين تنش هاي محيطي است كه توليد محصولات زراعي در ايران را تحت تاثير قرار مي دهد. سيب زميني اغلب به عنوان محصولي حساس به خشكي در نظر گرفته شده كه مواجهه با تنش آب حتي در دوره هاي كوتاه مدت از جوانه زني تا رشد غده، مي تواند باعث كاهش معني دار عملكرد آن گردد. به منظور بررسي اثر تنش آب در مرحله رشد رويشي بر خصوصيات ريشه و روابط آلومتريك ميان آن ها و اندام هاي هوايي در ارقام ديررس و زودرس سيب زميني، اين مطالعه با استفاده از طرح كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در سال 1390 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري با دو سطح تنش خشكي و عدم تنش به عنوان عامل اصلي و 20 رقم سيب زميني در دو گروه ديررس و زودرس به عنوان عامل فرعي بودند. در تيمار تنش، آبياري بر اساس 60 درصد آب مورد نياز جهت رسيدن به ظرفيت زراعي انجام شد. درتيمار عدم تنش آبياري كامل گلدان ها به اندازه نياز آبي بر مبناي ميزان تخليه از ظرفيت زراعي انجام شد. صفات مورد بررسي شامل عمق ريشه، وزن خشك ريشه، مجموع طول ريشه ها، سطح ريشه، قطر ريشه، نسبت وزن ريشه به اندام هاي هوايي، نسبت وزن ريشه به وزن برگ و نسبت سطح ريشه به سطح برگ بودند. نتايج نشان داد كه تمامي صفات مورد بررسي تحت تاثير تيمار تنش آب قرار گرفتند. همچنين پاسخ ارقام مختلف در گروه هاي رسيدگي ديررس و زودرس به صفات فوق متفاوت بود. تنش آب سبب افزايش انتقال مواد فتوسنتزي به ريشه ها شد كه خود باعث افزايش صفات ريشه نظير وزن خشك ريشه، عمق ريشه، سطح و مجموع طول ريشه گرديد.

Drought is one of the most important factors that affect crop production in Iran. Potato is often assumed to be a drought sensitive crop and its exposure to even short periods of water stress from germination through tuber growth can cause significant reduction in tuber yield. In order to study the effect of drought stress at vegetative stage on root characteristics and allometric relationships between root and shoot of early and late maturing cultivars of potato, a split plot experiment was arranged in a randomized complete block design with three replications at the Research Greenhouse of Ferdowsi University of Mashhad in 2011. Experimental factors were two irrigation levels including drought stress and non- stressed as main plots and 20 potato cultivars in two groups of late and early ripening plants as sub plots. In stressed treatment, plants were exposed to stress based on 60% of potato water requirement to reach field capacity. Non-stressed plants were full watered based on 100% water requirements. Studied traits were root depth, root dry weight, total roots length, root area, root diameter, root to shoot weight ratio, root to leaf weight ratio and root to leaf area ratio. Results showed that all traits were affected by drought stress treatments. The responses of different cultivars in the early and late maturing groups were different to the above characteristics. Drought stress increased the translocation of assimilates to roots, which in turn enhanced root growth characters such as root dry matter, root depth, root area and total root length.