بررسي تحمل به سرما در تعدادي از اكوتيپ‌هاي يونجه (Medicago sativa L.) تحت شرايط مزرعه

Evaluation of cold tolerance in some alfalfa (Medicago sativa L.) ecotypes under field condition

بقا و سودمندي مزارع يونجه در مناطق سرد متاثر از صدمات سرماي زمستاني است و همه ساله بخش‌هايي از مزارع يونجه بدليل شرايط زمستاني در معرض خسارت و يا نابودي هستند. در اين پژوهش يازده اكوتيپ يونجه به همراه دو رقم شاهد بين‌المللي در ايستگاه تحقيقاتي تيكمه‌داش با اقليم فراسرد از سال 1387 لغايت 1390 مورد ارزيابي قرار گرفتند. بذور ابتدا در گلدان هاي انفرادي كشت و سپس بر اساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تكرار به مزرعه منتقل شدند. كشت گياهچه‌ها در مزرعه با فاصله صورت گرفت و صفات مختلف در آنها يادداشت برداري شد. پس از هر بارش برف، سطح مزرعه كاملا پارو گرديد تا اثر پوشندگي برف از سطح مزرعه حذف و بوته‌ها در معرض سرماي زمستانه قرار بگيرند. سال اول بعنوان سال استقرار در نظر گرفته شد و يادداشت‌برداري از سال دوم صورت گرفت. تجزيه واريانس صفت درصد زنده ماني نشان داد كه بين اكوتيپ‌ها و ارقام آزمايش در صفت درصد زنده ماني بوته‌ها در سال دوم و سوم نسبت به سال اول اختلاف معني‌دار وجود دارد ولي اين صفت در سال سوم نسبت به سال دوم معني‌دار نبود. اين نتيجه نشان داد كه بيشترين تلفات بوته‌ها و از بين رفتن آنها در اثر سرما در همان سال اول اتفاق مي‌افتد. ارقام رنجر و مايوپا بيشترين تلفات را نشان دادند و بيش از نيمي از بوته‌ آن دو رقم در سال دوم نسبت به سال اول كاهش يافت و بيشترين درصد زنده‌ ماني را اكوتيپ جوشين نشان داد. براي نتيجه‌گيري بهتر، ميانگين عملكرد تصحيح شده طي سه سال محاسبه شد و بر اساس نتايج حاصله اكوتيپ‌هاي بهرمان، جوشين، هوراند، ديزج صفرعلي و الهرد به عنوان برترين اكوتيپ‌هاي اين پژوهش مشخص شدند.

Survival and profitability of alfalfa fields in cold regions is affected by winter injury and parts of alfalfa fields are subject to damage or destruction due to winter conditions every year. In this study eleven alfalfa ecotypes with two international cultivars were evaluated as check in ʹTikmadash stationʹ, Tabriz, Iran with an ultra-cold climate from 2008 to 2011. Seeds were first planted individually in pots and seedlings were transplanted to the field based on a randomized complete block design with five replications. Various traits were measured for 3 years in the field. After each snowfall, the farm was completely shoveled for to remove the protective influence of snow and plants were exposed to the cold of winter. First year was considered as the estblishment year and data recording was taken place from the second year. ANOVA results for the survival percentage showed that there were significant differences in plants survival percentages amongst ecotypes and cultivars in the second and third years compared to the first year, but this trait was not significantly different between second and third years. This indicates that the most damages and plants death accrued at the first year. Ranger and Moapa cultivars showed the most winter damage and the most winter survival was belong to Joshin ecotype. To gain a better conclusion, the mean of adjusted yields of ecotypes and cultivars for three years were calculated and based on obtained results ‘Bahraman’, ‘Joshin’, ‘Horand’, ‘Dizaj-Safarali’ and ‘Alhord’ ecotypes were determined as the best ecotypes of this study.